Yenidoğan tarama programları, tüm dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halk sağlığı programları içerisinde çok önemli yeri olan koruyucu sağlık hizmetleridir. Sağlık taramaları hastalıkların erken tanınması ve buna bağlı olarak hastalık ve ölümlerin azaltılması amacıyla sağlıklı insanlara düzenli aralıklarla uygulanan programlardır. Ülkemizde yapılan yenidoğan tarama programları; Yenidoğan Tarama Programı (NTP), Yenidoğan İşitme Taraması Programı (YİTP), Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Tarama Programıdır. Türkiye genelinde 25.12.2006’de Yenidoğan Tarama Programı ile yenidoğanların Fenilketonüri ve Konjenital Hipotiroidi yönünden taranması zorunlu hale gelmiştir.2008 yılında Biyotinidaz eksikliği, 2015 yılından itibaren Kistik Fibrozis taraması eklenmiştir. Dolayısıyla bebekten alınan bir damla topuk kanı ile Konjenital hipotiroidi, Fenilketonüri, Biyotidinaz eksikliği ve Kistik Fibrozis olmak üzere dört önemli hastalığın taraması yapılmaktadır. Fenilketonüri ve Konjenital hipotiroidi hastalıklarının erken tespiti ve tedavisi ile kalıcı zeka gerilikleri önlenir.Biotidinaz eksikliği erken tedavi edilmezse bebekte ağır kas zayıflıkları, işitme kaybı, konvülzyonlar ve görme bozukluklarına neden olabilmektedir.Kistik fibrozis sindirim sistemini etkileyen bir genetik hastalık olup; erken tanısı ve tedavisi yapılmadığında; sık akciğer enfeksiyonlarına ve kilo alamamaya neden olmaktadır.Yenidoğan işitme taraması ile 24 saatini doldurmuş yenidoğanlara işitme testi yapılarak İşitme kaybı tespit edilir ve tedavisi başlanır.Gelişimsel Kalça Displazisi (Kalça çıkığı) taraması ile bebeğin erken tanısı yapılarak tedavisine başlanır böylece kalça ekleminin tam displaziye geçişi önlenir.
Yürütülen bu tarama programları bir ülkenin önemli sağlık göstergelerinden olan bebek ölüm hızının düşürülmesi ve bebeklerin sağlıklı bir birey olarak yaşam sürmelerinde çok önemlidir. Bu nedenle biz sağlıkçıların doğum öncesi ile doğum sonrası dönemde annelere bu tarama programları ve önemi konusunda gerekli eğitim ve danışmanlık hizmetlerini en iyi şekilde vermeliyiz.
Anahtar Kelimeler: Sağlık, Tarama, Yenidoğan
|
