Yenidoðan tarama programlarý, tüm dünyada geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkelerde halk saðlýðý programlarý içerisinde çok önemli yeri olan koruyucu saðlýk hizmetleridir. Saðlýk taramalarý hastalýklarýn erken tanýnmasý ve buna baðlý olarak hastalýk ve ölümlerin azaltýlmasý amacýyla saðlýklý insanlara düzenli aralýklarla uygulanan programlardýr. Ülkemizde yapýlan yenidoðan tarama programlarý; Yenidoðan Tarama Programý (NTP), Yenidoðan Ýþitme Taramasý Programý (YÝTP), Geliþimsel Kalça Displazisi (GKD) Tarama Programýdýr. Türkiye genelinde 25.12.2006’de Yenidoðan Tarama Programý ile yenidoðanlarýn Fenilketonüri ve Konjenital Hipotiroidi yönünden taranmasý zorunlu hale gelmiþtir.2008 yýlýnda Biyotinidaz eksikliði, 2015 yýlýndan itibaren Kistik Fibrozis taramasý eklenmiþtir. Dolayýsýyla bebekten alýnan bir damla topuk kaný ile Konjenital hipotiroidi, Fenilketonüri, Biyotidinaz eksikliði ve Kistik Fibrozis olmak üzere dört önemli hastalýðýn taramasý yapýlmaktadýr. Fenilketonüri ve Konjenital hipotiroidi hastalýklarýnýn erken tespiti ve tedavisi ile kalýcý zeka gerilikleri önlenir.Biotidinaz eksikliði erken tedavi edilmezse bebekte aðýr kas zayýflýklarý, iþitme kaybý, konvülzyonlar ve görme bozukluklarýna neden olabilmektedir.Kistik fibrozis sindirim sistemini etkileyen bir genetik hastalýk olup; erken tanýsý ve tedavisi yapýlmadýðýnda; sýk akciðer enfeksiyonlarýna ve kilo alamamaya neden olmaktadýr.Yenidoðan iþitme taramasý ile 24 saatini doldurmuþ yenidoðanlara iþitme testi yapýlarak Ýþitme kaybý tespit edilir ve tedavisi baþlanýr.Geliþimsel Kalça Displazisi (Kalça çýkýðý) taramasý ile bebeðin erken tanýsý yapýlarak tedavisine baþlanýr böylece kalça ekleminin tam displaziye geçiþi önlenir.
Yürütülen bu tarama programlarý bir ülkenin önemli saðlýk göstergelerinden olan bebek ölüm hýzýnýn düþürülmesi ve bebeklerin saðlýklý bir birey olarak yaþam sürmelerinde çok önemlidir. Bu nedenle biz saðlýkçýlarýn doðum öncesi ile doðum sonrasý dönemde annelere bu tarama programlarý ve önemi konusunda gerekli eðitim ve danýþmanlýk hizmetlerini en iyi þekilde vermeliyiz.
Anahtar Kelimeler: Saðlýk, Tarama, Yenidoðan
|
