Latincedeki ‘obesus’ kelimesinden gelen obeziteyi Dünya Sağlık Örgütü (WHO) “Yağ miktarının adipoz dokuda, sağlığı bozacak ölçüde birikimi” olarak tanımlamaktadır. Birçok kronik hastalığın sebebi olan obezite; aşırı yağ dokusu birikimi ve yağ hücre boyutunun genişlemesi veya yağ hücre sayısının artması veya hem yağ hücre boyutunun genişlemesi hem de yağ hücre sayısının artması ile ayırt edilir. Obezitenin oluşmasında endokrin, psikolojik, genetik, kültürel sebepler ve alışkanlıklar dışında başka birçok sebep ayrı ayrı veya birlikte etkili olabilir. Tüm sebepler enerji alım ve tüketimi arasındaki kontrolü etkileyip enerji dengesini alım yönüne kaydırmaktadır. Bu pozitif enerji miktarının yağ dokusunun büyümesine sebep olmasıyla da vücut ağırlığında anormal bir artış olur. Enerji dengesi sinyallerinin genelde açlıktan daha çok iştahı tetiklediği düşünülmüştür. Yeni bulunan, hipotalamustaki nöronlarda iştah sinyali ile ilgilisinin bulunduğu tanımlanan nesfatin-1 hormonunun enerji dengesi konusunda bağlantı noktasının olma ihtimali bulunmaktadır. Nesfatin 1, hipotalamusta nükleobindin 2(NUCB2)’den türetilen 82 aminoasitli anoreksijenik bir peptittir. Bu peptit iştahı, beslenme davranışını, kilo kaybını düzenler; besin alımını azaltır ve özellikle obezite durumunda vücut ağırlığının uzun vadeli düzenlenmesini sağlar. Nesfatin 1 aynı zamanda; oruç tutmaya, insülin salgısının düzenlenmesine, yağ depolanmasına yardımcı olur ve insülin direnci ile diyabetin patofizyolojisi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Çalışmalar nesfatin 1’in su alımı, gastrointestinal fonksiyonlar, sıcaklık düzenlenmesi, uyku, ergenlik başlangıcı, glukoz homeostazı ve diğer homeostatik fonksiyonlarda da rol aldığını göstermektedir. Bu özellikleriyle nesfatin 1 büyük ilgi görmüştür. Bu hormonun obeziteyle ile olan ilişkisi tam olarak açıklanmamış olsa da iştah kontrolü sağlamak, besin alımını azaltmak gibi obezite tedavisi üzerinde olumlu sonuçlar verecek özellikleri bilinmektedir.
Anahtar Kelimeler: Nesfatin 1, obezite, iştah
|
