Latincedeki ‘obesus’ kelimesinden gelen obeziteyi Dünya Saðlýk Örgütü (WHO) “Yað miktarýnýn adipoz dokuda, saðlýðý bozacak ölçüde birikimi” olarak tanýmlamaktadýr. Birçok kronik hastalýðýn sebebi olan obezite; aþýrý yað dokusu birikimi ve yað hücre boyutunun geniþlemesi veya yað hücre sayýsýnýn artmasý veya hem yað hücre boyutunun geniþlemesi hem de yað hücre sayýsýnýn artmasý ile ayýrt edilir. Obezitenin oluþmasýnda endokrin, psikolojik, genetik, kültürel sebepler ve alýþkanlýklar dýþýnda baþka birçok sebep ayrý ayrý veya birlikte etkili olabilir. Tüm sebepler enerji alým ve tüketimi arasýndaki kontrolü etkileyip enerji dengesini alým yönüne kaydýrmaktadýr. Bu pozitif enerji miktarýnýn yað dokusunun büyümesine sebep olmasýyla da vücut aðýrlýðýnda anormal bir artýþ olur. Enerji dengesi sinyallerinin genelde açlýktan daha çok iþtahý tetiklediði düþünülmüþtür. Yeni bulunan, hipotalamustaki nöronlarda iþtah sinyali ile ilgilisinin bulunduðu tanýmlanan nesfatin-1 hormonunun enerji dengesi konusunda baðlantý noktasýnýn olma ihtimali bulunmaktadýr. Nesfatin 1, hipotalamusta nükleobindin 2(NUCB2)’den türetilen 82 aminoasitli anoreksijenik bir peptittir. Bu peptit iþtahý, beslenme davranýþýný, kilo kaybýný düzenler; besin alýmýný azaltýr ve özellikle obezite durumunda vücut aðýrlýðýnýn uzun vadeli düzenlenmesini saðlar. Nesfatin 1 ayný zamanda; oruç tutmaya, insülin salgýsýnýn düzenlenmesine, yað depolanmasýna yardýmcý olur ve insülin direnci ile diyabetin patofizyolojisi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Çalýþmalar nesfatin 1’in su alýmý, gastrointestinal fonksiyonlar, sýcaklýk düzenlenmesi, uyku, ergenlik baþlangýcý, glukoz homeostazý ve diðer homeostatik fonksiyonlarda da rol aldýðýný göstermektedir. Bu özellikleriyle nesfatin 1 büyük ilgi görmüþtür. Bu hormonun obeziteyle ile olan iliþkisi tam olarak açýklanmamýþ olsa da iþtah kontrolü saðlamak, besin alýmýný azaltmak gibi obezite tedavisi üzerinde olumlu sonuçlar verecek özellikleri bilinmektedir.
Anahtar Kelimeler: Nesfatin 1, obezite, iþtah
|
