Menopoz kadınlarda yaş ilerledikçe zaman içinde gelişen, psikolojik, fiziksel ve fizyolojik birçok etkisi olan bulunan ve yaşam kalitesini etkileyen doğal bir süreçtir. Overlerin görevini yerine getirememesi ve amenore durumunun 12 ay kadar sürmesi, sonrasında yumurta atımının gerçekleşmemesi durumunda bireyler menopoz tanısı almaktadır.
Kadınlarda istisnalar olsa da ortalama aynı yaş aralıklarında görülmektedir. Türkiye’de kadınların 46 ile 49 yaş aralığında menopoza girdiği, Dünya’da ise 50 ile 52 yaş aralığında menopoza girdiği yapılan araştırmalarla belirlenmiştir.
Menopozda ani ruh durumu değişimleri, üriner sistem bozuklukları, gece uyku bozuklukları ve terleme, kemiklerde yoğunluk kaybı, ağırlık artışı, azalmış cinsel istek, kardiyovasküler rahatsızlıklar ve vazomotor semptomlar görülebilmektedir.
Menopoz sonrasında görülen problemler ve menapozun yol açtığı semptomlarda fitoöstrojen tüketimi fayda sağlayabilmektedir. Fitoösterojenler östrojen reseptörüne bağlanan ve östrojen agonistleri veya antagonistleri olarak işlev görebilen bitki kaynaklı östrojenlerdir. Çeşitli fizyolojik etkileri nedeniyle fonksiyonel gıda olarak kabul edilmektedir. Fitoöstrojenler, kimyasal yapılarına göre altı gruba ayrılmaktadır. Temel grupları izoflavonlar, kumestanlar, stilbenler ve lignanlardır. Soya ve soya bazlı gıdalar, keten tohumu, baklagiller, sebze ve meyveler, ve tam tahıllar, yeşil fasulye, süt ve süt ürünlerinde bulunmaktadır.
Fitoöstrojenler menapozda kardiyovasküler hastalık, obezite, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, nörolojik fonksiyon bozuklukları, meme kanseri, prostat kanseri, bağırsak kanseri ve diğer risklerin azalmasıyla ilişkilidir.
Menapozun yol açtığı olumsuz sonuçları en az indirmek, semptomları yönetmek ve yaşam kalitesini arttırmak için fitoöstrojen tüketimi oldukça yararlıdır, doğal ve etkili sonuç sağlayabilmektedir. (ORCID ID: 0000-0002-7361-2046, 0000-0002-1990-6465)
Anahtar Kelimeler: fitoöstrojen, menapozda beslenme, menapoz semptomları, östrojen hormonu
|
