Kardiyovasküler Hastalıklar (KVH), dünyada giderek artış gösteren önemli bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyadaki ilk on ölüm nedeni arasında birinci sırada yer almaktadır. KVH’ın sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebileceği veya iyileştirilebileceği bilinmektedir. Kesin olmamakla birlikte çalışmalar, antioksidan vitaminlerin (ACE) çeşitli mekanizmalar ile KVH’lara karşı koruyucu olduğunu göstermektedir. A vitamininin öncü maddesi olan karotenoidlerin, kooksidasyon reaksiyonlarında yer aldıkları ve lipit peroksidal radikal üretimini inhibe ettikleri, LDL kolesterolünün ve diğer hücre membran lipidlerinin oksidasyonunu önlediği bilinmektedir. Bu nedenle ateroskleroz gelişimini engellediği veya yavaşlattığı öngörülmektedir. Ayrıca, kan basıncının düşürülmesi, inflamasyon belirteçleri ve inflamasyon belirtilerinin azaltılması (C-reaktif protein gibi), kas/karaciğerde insülin duyarlılığının iyileştirilmesi gibi özellikleriyle de KVH karşı korucu etki gösterebilmektedir. C vitamininin ise, okside düşük yoğunluklu lipoprotein (OksLDL) ve trombosit agregasyonunu azaltması, damar içi hücre oksidasyonunu önlemesi, endotel fonksiyonları iyileştirmesi ve HDL kolesterolünü arttırması nedeniyle KVH’lara karşı korucuyu olabileceği düşünülmektedir. Diğer bir antioksidan vitamin olan E vitaminin öncü maddesi α–tokoferol, antioksidatif ve antiinflamatuar aktivite özellikleri sergilemesi nedeniyle, LDL kolesterolün oksidasyonunu engellenmektedir. Bununla birlikte; antiinflamatuar aktivite göstererek aterojenik lipitlerin alınması, taşınması ve degradasyonuna katılan proteinlerin ekspresyonunu modüle etmesiyle KVH karşı koruyucu özellikte olduğu düşünülmektedir. Literatür verileri antioksidan vitaminlerin KVH karşı oluşturdukları bu olumlu etkilerin, vitaminlerin supleman olarak alımıyla sağlanıp sağlanamayacağı konusunda çelişkilidir. Bazı çalışmalar supleman olarak alınan antioksidanların KVH üzerinde olumlu etkilerinin olabileceğini gösterse de, bazıları etkisinin olmadığı görüşündedir. Bu nedenle, konu üzerinde daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Sonuç olarak, diyette antioksidanlardan zengin sebze, meyve ve tahıl ürünlerinin artırılmasıyla KVH riskinin azaltılabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kardiyovasküler Hastalık, Antioksidan Vitaminler, Beslenme
|
