Kardiyovasküler Hastalýklar (KVH), dünyada giderek artýþ gösteren önemli bir saðlýk sorunudur. Dünya Saðlýk Örgütü verilerine göre, dünyadaki ilk on ölüm nedeni arasýnda birinci sýrada yer almaktadýr. KVH’ýn saðlýklý beslenme ve yaþam tarzý deðiþiklikleri ile önlenebileceði veya iyileþtirilebileceði bilinmektedir. Kesin olmamakla birlikte çalýþmalar, antioksidan vitaminlerin (ACE) çeþitli mekanizmalar ile KVH’lara karþý koruyucu olduðunu göstermektedir. A vitamininin öncü maddesi olan karotenoidlerin, kooksidasyon reaksiyonlarýnda yer aldýklarý ve lipit peroksidal radikal üretimini inhibe ettikleri, LDL kolesterolünün ve diðer hücre membran lipidlerinin oksidasyonunu önlediði bilinmektedir. Bu nedenle ateroskleroz geliþimini engellediði veya yavaþlattýðý öngörülmektedir. Ayrýca, kan basýncýnýn düþürülmesi, inflamasyon belirteçleri ve inflamasyon belirtilerinin azaltýlmasý (C-reaktif protein gibi), kas/karaciðerde insülin duyarlýlýðýnýn iyileþtirilmesi gibi özellikleriyle de KVH karþý korucu etki gösterebilmektedir. C vitamininin ise, okside düþük yoðunluklu lipoprotein (OksLDL) ve trombosit agregasyonunu azaltmasý, damar içi hücre oksidasyonunu önlemesi, endotel fonksiyonlarý iyileþtirmesi ve HDL kolesterolünü arttýrmasý nedeniyle KVH’lara karþý korucuyu olabileceði düþünülmektedir. Diðer bir antioksidan vitamin olan E vitaminin öncü maddesi α–tokoferol, antioksidatif ve antiinflamatuar aktivite özellikleri sergilemesi nedeniyle, LDL kolesterolün oksidasyonunu engellenmektedir. Bununla birlikte; antiinflamatuar aktivite göstererek aterojenik lipitlerin alýnmasý, taþýnmasý ve degradasyonuna katýlan proteinlerin ekspresyonunu modüle etmesiyle KVH karþý koruyucu özellikte olduðu düþünülmektedir. Literatür verileri antioksidan vitaminlerin KVH karþý oluþturduklarý bu olumlu etkilerin, vitaminlerin supleman olarak alýmýyla saðlanýp saðlanamayacaðý konusunda çeliþkilidir. Bazý çalýþmalar supleman olarak alýnan antioksidanlarýn KVH üzerinde olumlu etkilerinin olabileceðini gösterse de, bazýlarý etkisinin olmadýðý görüþündedir. Bu nedenle, konu üzerinde daha fazla çalýþmaya ihtiyaç duyulmaktadýr. Sonuç olarak, diyette antioksidanlardan zengin sebze, meyve ve tahýl ürünlerinin artýrýlmasýyla KVH riskinin azaltýlabileceði düþünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kardiyovasküler Hastalýk, Antioksidan Vitaminler, Beslenme
|
