21. yüzyılın en büyük küresel sağlık sorunlarından biri olan tip 2 diyabet, esas olarak insülin direnci ve pankreas beta hücresi disfonksiyonu ile karakterize olan metabolik bir hastalıktır. IDF verilerine göre, dünya genelinde diyabet hastalarının sayısının yaklaşık 463 milyon olduğu tahmin edilmekte ve son 10 yılda hastalığın oranının istikrarlı bir şekilde arttığı görülmektedir. Piyasada yer alan çeşitli oral antidiyabetik ilaçların hiperglisemiyi önlerken hipoglisemi, gastrointestinal hastalıklar, karaciğer toksisitesi gibi birçok yan etkiye sebep olduğu bilinmektedir. Diyabetin patogenezinde etkin rol oynayan obezite ise tip 2 diyabet için önemli bir risk faktörüdür. Obezite ile diyabet arasındaki en önemli bağlantı insülin direncidir ve diyabetik bireylerde obezitenin ağır hiperinsülinemi ve insülin direnciyle paralel seyrettiği görülmektedir. Bu nedenle, Tip 2 diyabete karşı antidiyabetik etkiye sahip, adipogenezi, lipid birikimini ve dolayısıyla obeziteyi önlerken mevcut ilaçların yan etkilerine sahip olmayan, yeni alternatif tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar büyük önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, ilaç geliştirme çalışmalarında hızlı sonuç verebilecek, daha düşük maliyetli ve deney hayvanı kullanımı gereksinimini azaltacak hücre temelli diyabet hastalık modeli üzerinde çeşitli bitkisel ekstraktlarının adipogenez ve lipid birikimi üzerindeki etkileri Oil Red O boyama yöntemiyle ve CUPRAC yöntemiyle antioksidan aktiviteleri incelenmiştir. Sonuç olarak, alıç meyvesi ve hayıt meyvesi ekstraktlarının doza bağlı olarak lipid birikimini azalttığı ve hayıt meyvesinin yüksek antioksidan etki gösterdiği görülmüştür. (Bu çalışma, Yıldız Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince Desteklenmiştir. Proje Numarası: FYL-2021-4182. Bu çalışma, birinci sırada yer alan yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.)
Anahtar Kelimeler: Diyabet, Obezite, In Vitro Modelleme, Tıbbi Bitkiler, Lipid Birikimi, Antioksidan Aktivite
|
