21. yüzyýlýn en büyük küresel saðlýk sorunlarýndan biri olan tip 2 diyabet, esas olarak insülin direnci ve pankreas beta hücresi disfonksiyonu ile karakterize olan metabolik bir hastalýktýr. IDF verilerine göre, dünya genelinde diyabet hastalarýnýn sayýsýnýn yaklaþýk 463 milyon olduðu tahmin edilmekte ve son 10 yýlda hastalýðýn oranýnýn istikrarlý bir þekilde arttýðý görülmektedir. Piyasada yer alan çeþitli oral antidiyabetik ilaçlarýn hiperglisemiyi önlerken hipoglisemi, gastrointestinal hastalýklar, karaciðer toksisitesi gibi birçok yan etkiye sebep olduðu bilinmektedir. Diyabetin patogenezinde etkin rol oynayan obezite ise tip 2 diyabet için önemli bir risk faktörüdür. Obezite ile diyabet arasýndaki en önemli baðlantý insülin direncidir ve diyabetik bireylerde obezitenin aðýr hiperinsülinemi ve insülin direnciyle paralel seyrettiði görülmektedir. Bu nedenle, Tip 2 diyabete karþý antidiyabetik etkiye sahip, adipogenezi, lipid birikimini ve dolayýsýyla obeziteyi önlerken mevcut ilaçlarýn yan etkilerine sahip olmayan, yeni alternatif tedavi yöntemlerinin geliþtirilmesine yönelik çalýþmalar büyük önem kazanmaktadýr. Bu çalýþmada, ilaç geliþtirme çalýþmalarýnda hýzlý sonuç verebilecek, daha düþük maliyetli ve deney hayvaný kullanýmý gereksinimini azaltacak hücre temelli diyabet hastalýk modeli üzerinde çeþitli bitkisel ekstraktlarýnýn adipogenez ve lipid birikimi üzerindeki etkileri Oil Red O boyama yöntemiyle ve CUPRAC yöntemiyle antioksidan aktiviteleri incelenmiþtir. Sonuç olarak, alýç meyvesi ve hayýt meyvesi ekstraktlarýnýn doza baðlý olarak lipid birikimini azalttýðý ve hayýt meyvesinin yüksek antioksidan etki gösterdiði görülmüþtür. (Bu çalýþma, Yýldýz Teknik Üniversitesi Bilimsel Araþtýrma Projeleri Koordinasyon Birimince Desteklenmiþtir. Proje Numarasý: FYL-2021-4182. Bu çalýþma, birinci sýrada yer alan yazarýn yüksek lisans tezinden üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Diyabet, Obezite, In Vitro Modelleme, Týbbi Bitkiler, Lipid Birikimi, Antioksidan Aktivite
|
