Günümüzde birçok kronik hastalığın temelinde genetik faktörlerin yanında fetal programlama ya da fetal orijinler hipotezi olarak adlandırılan mekanizma etkilidir. Fetal programlama ya da fetal orijinler hipotezine göre çok sayıda organın yapı ve fonksiyonu embriyonik dönemde programlanmaktadır. Fetal programlanmanın temelinde ise epigenetik mekanizmaların yer aldığı çok sayıda çalışmada belirtilmektedir. Epigenetik mekanizmalar hücresel gen ekspresyon seviyelerini DNA sekansından bağımsız olarak etkilemektedir. Obezite, sıklıkla sağlığın önemli ölçüde azalmasına sebep olan, adipoz dokudaki aşırı veya anormal ölçüde yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Obezite karmaşık, çok sayıda faktörü içeren, birçok alt tipi bulunan küresel bir sağlık sorunudur. Fetal dönemde büyüme ve gelişme süresince obeziteye neden olabilecek mekanizmalar karmaşık olup günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Prenatal ve/ veya postnatal süreçteki malnutrisyon, organ işlevlerindeki bozukluk, gestasyonel diyabet varlığı gibi faktörler yenidoğanın erişkin yaştaki obezite gelişim riskini artırmaktadır. Fetal orijinler hipotezine göre temel olarak erişkin yaşlarda görülen obezitenin sebebinin fetal dönemdeki aşırı besin alımı olduğu çeşitli çalışmalarda belirtilmiştir. Aşırı besin alımının metabolik programlanma sürecinin fetal enerji metabolizması, iştah ve nöroendokrin fonksiyonlar, adipoz doku kütlesi, epigenetik mekanizmalar ve gen ekspresyonunda ortaya çıkan değişiklikler sonucu gerçekleşebileceği belirtilmektedir. Fetal programlanmanın erişkin dönemde ortaya çıkan obeziteye olan etkisini daha iyi anlayabilmek için epigenetik profillerin oluşturulması önemlidir. Bu çalışmada fetal beslenme durumunun obezite riski üzerindeki etkisini açıklayan mekanizmalar incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Epigenetik, Fetal Programlanma, Obezite, Maternal Beslenme, Çevresel Faktörler
|
