Günümüzde birçok kronik hastalýðýn temelinde genetik faktörlerin yanýnda fetal programlama ya da fetal orijinler hipotezi olarak adlandýrýlan mekanizma etkilidir. Fetal programlama ya da fetal orijinler hipotezine göre çok sayýda organýn yapý ve fonksiyonu embriyonik dönemde programlanmaktadýr. Fetal programlanmanýn temelinde ise epigenetik mekanizmalarýn yer aldýðý çok sayýda çalýþmada belirtilmektedir. Epigenetik mekanizmalar hücresel gen ekspresyon seviyelerini DNA sekansýndan baðýmsýz olarak etkilemektedir. Obezite, sýklýkla saðlýðýn önemli ölçüde azalmasýna sebep olan, adipoz dokudaki aþýrý veya anormal ölçüde yað birikmesi olarak tanýmlanmaktadýr. Obezite karmaþýk, çok sayýda faktörü içeren, birçok alt tipi bulunan küresel bir saðlýk sorunudur. Fetal dönemde büyüme ve geliþme süresince obeziteye neden olabilecek mekanizmalar karmaþýk olup günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Prenatal ve/ veya postnatal süreçteki malnutrisyon, organ iþlevlerindeki bozukluk, gestasyonel diyabet varlýðý gibi faktörler yenidoðanýn eriþkin yaþtaki obezite geliþim riskini artýrmaktadýr. Fetal orijinler hipotezine göre temel olarak eriþkin yaþlarda görülen obezitenin sebebinin fetal dönemdeki aþýrý besin alýmý olduðu çeþitli çalýþmalarda belirtilmiþtir. Aþýrý besin alýmýnýn metabolik programlanma sürecinin fetal enerji metabolizmasý, iþtah ve nöroendokrin fonksiyonlar, adipoz doku kütlesi, epigenetik mekanizmalar ve gen ekspresyonunda ortaya çýkan deðiþiklikler sonucu gerçekleþebileceði belirtilmektedir. Fetal programlanmanýn eriþkin dönemde ortaya çýkan obeziteye olan etkisini daha iyi anlayabilmek için epigenetik profillerin oluþturulmasý önemlidir. Bu çalýþmada fetal beslenme durumunun obezite riski üzerindeki etkisini açýklayan mekanizmalar incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Epigenetik, Fetal Programlanma, Obezite, Maternal Beslenme, Çevresel Faktörler
|
