İrritabl Barsak Sendromu (İBS), dünya çapında fonksiyonel gastrointestinal hastalıklar içinde en sık karşılaşılan, patofizyolojisi tam olarak açıklanamayan, barsak alışkanlıklarında değişim ve kronik karın ağrısı ile karakterize bir hastalıktır. IBS hayat kalitesini olumsuz etkilemesinin yanı sıra, üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en fazla işgücü kaybına neden olan önemli bir hastalıktır. İBS’nin birçok faktörün etkileşimi ile ortaya çıktığı düşünülmekte ve normal bireylere kıyasla intestinal motilitede değişme, viseral hipersensitivite, intestinal bariyer disfonksiyonu, intestinal infilamasyon ve aşırı intestinal bakteriyel çoğalma görülmektedir. Buna ek olarak İBS’li bireylerin intestinal distansiyon, diyetsel değişimler ve psikososyal faktörlere karşı daha duyarlı olduğu bilinmektedir. Son zamanlarda İBS’li bireylerde Fermente Oligo-, Di- ve Mono-Sakkaritler ve Polyoller’den (FODMAPs) kısıtlı diyetlerin uygulanması oldukça yaygındır. FODMAP içeren karbonhidratlar ince bağırsakları geçerek kolondaki bakteriler tarafından fermentasyona uğrar, bu sırada da gaz oluşturarak luminal distasyona ve su çekilimine neden olmaktadır. Bu nedenle FODMAP kısıtlı diyetlerin uygulanması IBS’li bireylerde gaz, şişkinlik vb. rahatsızlık veren semptomların azalmasını sağlamaktadır. Literatürde, diyetteki fermente karbonhidratların sınırlandırılmasının hastalık semptomları üzerine olumlu etkiler gösterebileceğini savunan çalışmalar mevcuttur. Ancak FODMAP kısıtlı diyette birçok besin kısıtlaması olması nedeni ile diyete uyum ve diyetin uzun süre uygulanması oldukça zordur. Buna ek olarak birçok besinin kısıtlanması ile besin öğesi gereksiniminin karşılanması zorlaşmakta, özellikle prebiyotik etki gösteren fruktanlar ve galaktooligosakkaritlerin alımının kısıtlanması ile disbiyotik mikrobiyota gelişimi görülmektedir. Prebiyotik işleve sahip olan posa ve oligosakkaritler sağlıklı mikrofloranın sürdürülmesi ve patojenik enfeksyonlara karşı direnç sağlamak için oldukça önemlidir. Bu nedenle IBS’li bireylerde uzun süreli FODMAP kısıtlı diyetlerin uygulanması tartışma konusudur.
Anahtar Kelimeler: İrritabl Barsak Sendromu, FODMAPs, Beslenme
|
