Ýrritabl Barsak Sendromu (ÝBS), dünya çapýnda fonksiyonel gastrointestinal hastalýklar içinde en sýk karþýlaþýlan, patofizyolojisi tam olarak açýklanamayan, barsak alýþkanlýklarýnda deðiþim ve kronik karýn aðrýsý ile karakterize bir hastalýktýr. IBS hayat kalitesini olumsuz etkilemesinin yaný sýra, üst solunum yolu enfeksiyonlarýndan sonra en fazla iþgücü kaybýna neden olan önemli bir hastalýktýr. ÝBS’nin birçok faktörün etkileþimi ile ortaya çýktýðý düþünülmekte ve normal bireylere kýyasla intestinal motilitede deðiþme, viseral hipersensitivite, intestinal bariyer disfonksiyonu, intestinal infilamasyon ve aþýrý intestinal bakteriyel çoðalma görülmektedir. Buna ek olarak ÝBS’li bireylerin intestinal distansiyon, diyetsel deðiþimler ve psikososyal faktörlere karþý daha duyarlý olduðu bilinmektedir. Son zamanlarda ÝBS’li bireylerde Fermente Oligo-, Di- ve Mono-Sakkaritler ve Polyoller’den (FODMAPs) kýsýtlý diyetlerin uygulanmasý oldukça yaygýndýr. FODMAP içeren karbonhidratlar ince baðýrsaklarý geçerek kolondaki bakteriler tarafýndan fermentasyona uðrar, bu sýrada da gaz oluþturarak luminal distasyona ve su çekilimine neden olmaktadýr. Bu nedenle FODMAP kýsýtlý diyetlerin uygulanmasý IBS’li bireylerde gaz, þiþkinlik vb. rahatsýzlýk veren semptomlarýn azalmasýný saðlamaktadýr. Literatürde, diyetteki fermente karbonhidratlarýn sýnýrlandýrýlmasýnýn hastalýk semptomlarý üzerine olumlu etkiler gösterebileceðini savunan çalýþmalar mevcuttur. Ancak FODMAP kýsýtlý diyette birçok besin kýsýtlamasý olmasý nedeni ile diyete uyum ve diyetin uzun süre uygulanmasý oldukça zordur. Buna ek olarak birçok besinin kýsýtlanmasý ile besin öðesi gereksiniminin karþýlanmasý zorlaþmakta, özellikle prebiyotik etki gösteren fruktanlar ve galaktooligosakkaritlerin alýmýnýn kýsýtlanmasý ile disbiyotik mikrobiyota geliþimi görülmektedir. Prebiyotik iþleve sahip olan posa ve oligosakkaritler saðlýklý mikrofloranýn sürdürülmesi ve patojenik enfeksyonlara karþý direnç saðlamak için oldukça önemlidir. Bu nedenle IBS’li bireylerde uzun süreli FODMAP kýsýtlý diyetlerin uygulanmasý tartýþma konusudur.
Anahtar Kelimeler: Ýrritabl Barsak Sendromu, FODMAPs, Beslenme
|
