Diyabetin başarılı yönetiminde hastanın günlük faaliyetlerinde kendi kendini yönetebilmesi çok önemlidir. Beslenme okuryazarlığı, bireyin beslenme bilgisini ölçen ve besinlere ait bilgileri, okuma, anlama ve yorumlama becerisi olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma diyabet tanısı almış bireylerin beslenme okuryazarlığının araştırılması amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Çalışma için İstanbul Gelişim Üniversitesinden Etik kurul izni alınmıştır. Katılımcılara tanıtıcı bilgi formu ve beslenme okuryazarlığı ölçeği online olarak uygulanmıştır. Diyabetli bireylerin beslenme okuryazarlık seviyelerinin tespitinde Dr. Büşra Cesur tarafından geliştirilen beslenme okuryazarlığı ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya 18 yaş üstü Diyabetli 152 hasta katılım sağlamıştır. Kriterlere uygun 140 kişi dahil edilmiştir. Veriler SPSS 24.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir.
Katılımcıların %69,3’ü kadın, %30,7’si erkektir. Katılımcıların yaş ortalamaları, 40,8±16,9 yıl, boy ortalamaları 166,5±0,07 cm, kilo ortalamaları 74,1±15,9 kg, BKİ ortalamaları 26,7±5,3 kg/m²’dir. Katılımcıların %26,4’ü ilkokul, %18,6’sı lise, %45,7’si üniversite, %9,3’ü lisansüstü eğitimi almıştır. BKİ sınıflamasına göre katılımcıların %40,7’si kilolu, %22,9’u obez dir. Katılımcıların %63,9’unun yeterli, %30,7’sinin sınırda, %5,7’sinin yetersiz beslenme okuryazarlığına sahip olduğu bulunmuştur. Yeterli beslenme okuryazarlığına sahip olan bireylerin %53,9’u üniversite mezunudur. Eğitim düzeyi ve beslenme okuryazarlığı arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. (p<0,05). Cinsiyet ile beslenme okuryazarlığı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0,05).
Sonuç olarak katılımcıların çoğunun yeterli beslenme okuryazarlığına sahip olduğu ve yarısından fazlasının normalden fazla kilolu olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar diyabetli bireylerin beslenme okuryazarlığının genel olarak yeterli olduğunu, ancak uygulamada yetersiz olduğunu düşündürmektedir. Diyabetlilere sağlıklı beslenme eğitimlerinin verilmesinin yanında, beslenme bilgilerini uygulamaya yönelik programların oluşturulmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabet, Beslenme, Beslenme okuryazarlığı
|
