Diyabetin baþarýlý yönetiminde hastanýn günlük faaliyetlerinde kendi kendini yönetebilmesi çok önemlidir. Beslenme okuryazarlýðý, bireyin beslenme bilgisini ölçen ve besinlere ait bilgileri, okuma, anlama ve yorumlama becerisi olarak tanýmlanmaktadýr. Bu çalýþma diyabet tanýsý almýþ bireylerin beslenme okuryazarlýðýnýn araþtýrýlmasý amacýyla planlanmýþ ve yürütülmüþtür. Çalýþma için Ýstanbul Geliþim Üniversitesinden Etik kurul izni alýnmýþtýr. Katýlýmcýlara tanýtýcý bilgi formu ve beslenme okuryazarlýðý ölçeði online olarak uygulanmýþtýr. Diyabetli bireylerin beslenme okuryazarlýk seviyelerinin tespitinde Dr. Büþra Cesur tarafýndan geliþtirilen beslenme okuryazarlýðý ölçeði kullanýlmýþtýr. Araþtýrmaya 18 yaþ üstü Diyabetli 152 hasta katýlým saðlamýþtýr. Kriterlere uygun 140 kiþi dahil edilmiþtir. Veriler SPSS 24.0 programý kullanýlarak analiz edilmiþtir.
Katýlýmcýlarýn %69,3’ü kadýn, %30,7’si erkektir. Katýlýmcýlarýn yaþ ortalamalarý, 40,8±16,9 yýl, boy ortalamalarý 166,5±0,07 cm, kilo ortalamalarý 74,1±15,9 kg, BKÝ ortalamalarý 26,7±5,3 kg/m²’dir. Katýlýmcýlarýn %26,4’ü ilkokul, %18,6’sý lise, %45,7’si üniversite, %9,3’ü lisansüstü eðitimi almýþtýr. BKÝ sýnýflamasýna göre katýlýmcýlarýn %40,7’si kilolu, %22,9’u obez dir. Katýlýmcýlarýn %63,9’unun yeterli, %30,7’sinin sýnýrda, %5,7’sinin yetersiz beslenme okuryazarlýðýna sahip olduðu bulunmuþtur. Yeterli beslenme okuryazarlýðýna sahip olan bireylerin %53,9’u üniversite mezunudur. Eðitim düzeyi ve beslenme okuryazarlýðý arasýnda istatiksel olarak anlamlý iliþki bulunmuþtur. (p<0,05). Cinsiyet ile beslenme okuryazarlýðý arasýnda anlamlý iliþki bulunmamýþtýr (p>0,05).
Sonuç olarak katýlýmcýlarýn çoðunun yeterli beslenme okuryazarlýðýna sahip olduðu ve yarýsýndan fazlasýnýn normalden fazla kilolu olduðu bulunmuþtur. Bu sonuçlar diyabetli bireylerin beslenme okuryazarlýðýnýn genel olarak yeterli olduðunu, ancak uygulamada yetersiz olduðunu düþündürmektedir. Diyabetlilere saðlýklý beslenme eðitimlerinin verilmesinin yanýnda, beslenme bilgilerini uygulamaya yönelik programlarýn oluþturulmasýnýn faydalý olacaðý düþünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabet, Beslenme, Beslenme okuryazarlýðý
|