|
Amaç: Çocukluk çağı obezitesi; fetal, bebeklik, çocukluk ve adolesan olarak dört dönemde incelenmektedir. Bebeklik obezitesinin %30’u, çocukluk obezitesinin %40’ı, adolesan obezitesinin %60’ı erişkin yaşta obez olur. Türkiye; çocuklarda %22,3 olan obezite oranıyla Avrupa birincisidir. En sık sebep eksojen obezitedir. Çocuklarda obezitenin saptanması için en sık antropometrik yöntemler (BKİ, WHO-MGRS, CDC Growth Charts) kullanılmaktadır. Obezitenin tedavisi; davranış tedavisi (doğru diyet, düzenli fiziksel aktivite) ve medikal tedavidir. Kalıcı davranış değişikliği sağlanabilmesi için kök sebepler saptanmalıdır. Bu çalışmanın amacı çocukların beslenme ve fiziksel aktivite haritasını çıkararak obeziteyle mücadele etmektir.
Yöntem: Çalışmamız kesitsel tiptedir. Çalışmanın verileri 2019 yılı ekim ayında toplanmıştır. Beslenme dostu olan, düşük sosyoekonomik düzeydeki bir mahalle ilkokulunun 2-3-4. Sınıflarında öğrenim gören 140 öğrenci çalışmamızın evrenini oluşturmaktadır. Sekiz öğrenci devamsızlık nedeniyle çalışma dışı kalmıştır. 132 öğrenci (kapsayıcılık %94,2) çalışmaya katılmıştır. Beslenme dostu okul yönetmeliğinin gerekliliği olarak uygulayıcı öğretmenlere “Çocuklarda Sağlık ve Beslenme Anketi” uygulama eğitimleri verilmiştir. Anketler sınıf öğretmenleri tarafından öğrencilerle yüz yüze doldurulmuştur. Anket 15 sorudan oluşmaktadır. Ağırlık, boy, fiziksel aktivite, ekran maruz kalımı, beslenme alışkanlıkları sorgulanmaktadır.
Bulgular: Çalışmaya 132 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin %49,0’u kız, %51,0’ı erkektir. Yaş ortalaması 8,5±0,5’tir. Öğrencilerin %91’i kendi ağırlığını, %85’i kendi boyunu bilmektedir. %89’u spor yaptığını, %98’i her gün kahvaltı yaptığını, %79’u düzenli öğle yemeği yediğini, %48’i beslenme alışkanlıklarını ailelerinden kazandıklarını, %27’si saat 21.30’da uyuduklarını, %16’sı ise gece yarısından sonra uyuduklarını belirtmişlerdir. “Sağlık ve beslenme ile ilgili bilgileri nereden öğreniyorsunuz?” sorusuna öğrencilerin %48’i “Ailem” cevabını vermiştir. “Sağlık ve beslenme ile ilgili bilgileri nereden öğreniyorsunuz?” sorusuna öğrencilerin %42’si “Okul ve öğretmenim” cevabı vermiştir. Hafta içi günlük televizyon karşısında bir saatten fazla süre geçiren öğrencilerin oranı %27, hafta içi günlük tablet karşısında bir saatten fazla süre geçiren öğrencilerin oranı %68’dir. Buna karşın sokak ve ev oyunlarında bir saatten az vakit geçiren öğrencilerin oranı %46’dır. Okulda geçirdikleri beslenme saati için ihtiyaçlarını karşıladıkları yer sorusuna öğrencilerin %30’u her gün kantinden alışveriş yapıyorum yanıtını vermiştir. Öğrencilerin günlük beslenme alışkanlıklarına bakıldığında; süt içenler %39,3, peynir tüketenler %42,0, yumurta yiyenler %40,0, kırmızı et tüketenler %6,8, beyaz et tüketenler %12,0, balık tüketenler %6,5 kuru bakliyat tüketenler 22,7, meyve tüketenler %71,9, sebze tüketenler %50, kuruyemiş tüketenler %41,6, makarna tüketenler %13,6 olup sağlıksız beslenme unsurlarından olan yiyeceklerin günlük tüketim oranları; gazlı içecek %9, cips %10,6, şeker-çikolata %11, hamburger %4,5’tir.
Sonuç: Öğrencilerin günlük beslenme alışkanlıkları sorgulanmıştır. Ayrıca fiziksel aktivite, ekran maruz kalımı ve oyun oynama alışkanlığı belirlenmiştir. Çocukların beslenme ile ilk bilgileri ağırlıklı olarak ailelerinden aldığı görülmüştür (%48). Bu durum bizi eğitimin tek odaklı olmayacağını göstermektedir. Ebeveyn her türlü alışkanlıklarını çocuklara aktarmaktadır. Sağlıklı yaşam kalıcılığı için tüm aile bireylerine ulaşılmalıdır. Sağlık ve beslenme ile ilgili bilgileri okul ve öğretmeninden aldığını belirten öğrenciler de %42’dir. Bu da bize ikinci önemli rol modelin çocukların farkındalıklarında ki yerini göstermektedir. Sağlık bakanlığın çocuklara yapacağı eğitimlerin mutlaka öncelik verdikleri güvendikleri sınıf öğretmenleri ile işbirliğinde yapılması çalışmaların başarısını arttıracaktır.
Anahtar Kelimeler: Çocuklarda obezite,okul çağı çocuklarda ekran maruziyeti, çocuklarda beslenme alışkanlığı
|