| |
Amaç: Çocukluk çaðý obezitesi; fetal, bebeklik, çocukluk ve adolesan olarak dört dönemde incelenmektedir. Bebeklik obezitesinin %30’u, çocukluk obezitesinin %40’ý, adolesan obezitesinin %60’ý eriþkin yaþta obez olur. Türkiye; çocuklarda %22,3 olan obezite oranýyla Avrupa birincisidir. En sýk sebep eksojen obezitedir. Çocuklarda obezitenin saptanmasý için en sýk antropometrik yöntemler (BKÝ, WHO-MGRS, CDC Growth Charts) kullanýlmaktadýr. Obezitenin tedavisi; davranýþ tedavisi (doðru diyet, düzenli fiziksel aktivite) ve medikal tedavidir. Kalýcý davranýþ deðiþikliði saðlanabilmesi için kök sebepler saptanmalýdýr. Bu çalýþmanýn amacý çocuklarýn beslenme ve fiziksel aktivite haritasýný çýkararak obeziteyle mücadele etmektir.
Yöntem: Çalýþmamýz kesitsel tiptedir. Çalýþmanýn verileri 2019 yýlý ekim ayýnda toplanmýþtýr. Beslenme dostu olan, düþük sosyoekonomik düzeydeki bir mahalle ilkokulunun 2-3-4. Sýnýflarýnda öðrenim gören 140 öðrenci çalýþmamýzýn evrenini oluþturmaktadýr. Sekiz öðrenci devamsýzlýk nedeniyle çalýþma dýþý kalmýþtýr. 132 öðrenci (kapsayýcýlýk %94,2) çalýþmaya katýlmýþtýr. Beslenme dostu okul yönetmeliðinin gerekliliði olarak uygulayýcý öðretmenlere “Çocuklarda Saðlýk ve Beslenme Anketi” uygulama eðitimleri verilmiþtir. Anketler sýnýf öðretmenleri tarafýndan öðrencilerle yüz yüze doldurulmuþtur. Anket 15 sorudan oluþmaktadýr. Aðýrlýk, boy, fiziksel aktivite, ekran maruz kalýmý, beslenme alýþkanlýklarý sorgulanmaktadýr.
Bulgular: Çalýþmaya 132 öðrenci katýlmýþtýr. Öðrencilerin %49,0’u kýz, %51,0’ý erkektir. Yaþ ortalamasý 8,5±0,5’tir. Öðrencilerin %91’i kendi aðýrlýðýný, %85’i kendi boyunu bilmektedir. %89’u spor yaptýðýný, %98’i her gün kahvaltý yaptýðýný, %79’u düzenli öðle yemeði yediðini, %48’i beslenme alýþkanlýklarýný ailelerinden kazandýklarýný, %27’si saat 21.30’da uyuduklarýný, %16’sý ise gece yarýsýndan sonra uyuduklarýný belirtmiþlerdir. “Saðlýk ve beslenme ile ilgili bilgileri nereden öðreniyorsunuz?” sorusuna öðrencilerin %48’i “Ailem” cevabýný vermiþtir. “Saðlýk ve beslenme ile ilgili bilgileri nereden öðreniyorsunuz?” sorusuna öðrencilerin %42’si “Okul ve öðretmenim” cevabý vermiþtir. Hafta içi günlük televizyon karþýsýnda bir saatten fazla süre geçiren öðrencilerin oraný %27, hafta içi günlük tablet karþýsýnda bir saatten fazla süre geçiren öðrencilerin oraný %68’dir. Buna karþýn sokak ve ev oyunlarýnda bir saatten az vakit geçiren öðrencilerin oraný %46’dýr. Okulda geçirdikleri beslenme saati için ihtiyaçlarýný karþýladýklarý yer sorusuna öðrencilerin %30’u her gün kantinden alýþveriþ yapýyorum yanýtýný vermiþtir. Öðrencilerin günlük beslenme alýþkanlýklarýna bakýldýðýnda; süt içenler %39,3, peynir tüketenler %42,0, yumurta yiyenler %40,0, kýrmýzý et tüketenler %6,8, beyaz et tüketenler %12,0, balýk tüketenler %6,5 kuru bakliyat tüketenler 22,7, meyve tüketenler %71,9, sebze tüketenler %50, kuruyemiþ tüketenler %41,6, makarna tüketenler %13,6 olup saðlýksýz beslenme unsurlarýndan olan yiyeceklerin günlük tüketim oranlarý; gazlý içecek %9, cips %10,6, þeker-çikolata %11, hamburger %4,5’tir.
Sonuç: Öðrencilerin günlük beslenme alýþkanlýklarý sorgulanmýþtýr. Ayrýca fiziksel aktivite, ekran maruz kalýmý ve oyun oynama alýþkanlýðý belirlenmiþtir. Çocuklarýn beslenme ile ilk bilgileri aðýrlýklý olarak ailelerinden aldýðý görülmüþtür (%48). Bu durum bizi eðitimin tek odaklý olmayacaðýný göstermektedir. Ebeveyn her türlü alýþkanlýklarýný çocuklara aktarmaktadýr. Saðlýklý yaþam kalýcýlýðý için tüm aile bireylerine ulaþýlmalýdýr. Saðlýk ve beslenme ile ilgili bilgileri okul ve öðretmeninden aldýðýný belirten öðrenciler de %42’dir. Bu da bize ikinci önemli rol modelin çocuklarýn farkýndalýklarýnda ki yerini göstermektedir. Saðlýk bakanlýðýn çocuklara yapacaðý eðitimlerin mutlaka öncelik verdikleri güvendikleri sýnýf öðretmenleri ile iþbirliðinde yapýlmasý çalýþmalarýn baþarýsýný arttýracaktýr.
Anahtar Kelimeler: Çocuklarda obezite,okul çaðý çocuklarda ekran maruziyeti, çocuklarda beslenme alýþkanlýðý
|
