Giriş: Bariatrik cerrahi sonrasındaki gebelikler genellikle güvenli olmakla birlikte, özellikle malabsorptif operasyonlardan sonra hem glukoz kinetiğinin değişmesi nedeniyle gözlenen dumping tablosu ve postprandial hipoglisemi, hem makro-mikro besin öğelerinin yetersiz alımı ve emilimi hem de alınan suplamentlerin emiliminin bozulması anne ve bebek için tehlikeli olabilir. Çalışmalar, post-bariatrik gebelik için yeterli hazırlık ve takip yapılmadığında fetal malnutrisyon riskinin söz konusu olabileceğini, düşük, prematürite ve büyüme geriliği insidansında artış olduğunu göstermektedir. Öte yandan post-bariatrik kadınlar tarafından emzirilen bebeklerde beslenme yetersizliklerine ilişkin vakalar da bildirildiğinden, bariatrik cerrahi geçiren gebelerin hem gebelikleri boyunca hem de postpartum dönemde multidisipliner bir ekip tarafından yakın izlemi önemlidir. Bu özette RYGB geçirdikten sonra yoğun hipoglisemi atakları yaşayan bir kadın hastanın gebe kaldıktan sonraki takip süreci anlatılmıştır. Olgu sunumu: 34 yaşında, insülin direnci tanısı bulunan morbid obez kadın hastaya Temmuz 2018'de RYGB uygulanmıştır. Hasta operasyondan 9 ay sonra sık acıkma ve sık yemek yeme, gece uykudan acıkarak uyanma, özellikle karbonhidrat içeriği yüksek olan bir öğün tüketiminden 15-30 dk sonra hipoglisemi şikayetleriyle başvurdu. Hastanın öğün içerikleri incelendiğinde KH alımının fazla olduğu, hipoglisemi yaşadıkça daha çok tatlı yediği ve bu yüzden şikayetlerinin daha da arttığı görüldü. Öğünleri tekrar düzenlenerek 1.basamak karbonhidrat sayımı eğitimi verilen hastanın şikayetlerinin geçmemesi üzerine, her ana öğün öncesi akarboz tedavisine başlandı. Bu şekilde şikayetleri remisyona giren hasta düzenli takiplerine ve replasman kullanımına devam etti. Şubat 2020’de gebe kalan hastanın akarbozu kesildi, diyet içeriği gebeliğe göre tekrar düzenlendi ve evde kan şeker ölçümleri ve BTK ile haftalık takibe alındı. Hastanın dumping ve hipoglisemi semptomlarının tekrar ortaya çıkması nedeniyle doğuma kadar haftalık görüşmelerle takibe devam edildi. Gebelik nedeniyle kalori artırımı yapılması, hipoglisemi gelişimini kolaylaştırdığı için hastanın öğünleri saat başı 1 öğün olacak sıklıkta ayarlandı, ana öğünlerine yoğurtla karıştırılarak 1’er tatlı kaşığı yulaf kepeği eklendi. Bu şekilde hipoglisemi semptomları kısmen kontrol altına alınabilen hasta 38. haftada sezeryan doğumla 3800 g kız bebek dünyaya getirdi. Tartışma ve sonuç: Obezite gestasyonel diyabet gelişimi için bir risk faktörüdür. Normal kilolu kadınlarla karşılaştırıldığında, gestasyonel diyabet gelişme riski, fazla kilolu kadınlarda 1,97 kat, obez kadınlarda 3,01 ve morbid obez kadınlarda 5,55 kat daha yüksektir. Gebelik öncesi bariatrik cerrahi geçirmiş olmak, gestasyonel diyabet gelişme riskini önemli ölçüde azaltmakla birlikte, özellikle RYGB gibi malabsorptif girişimlerden sonra glukoz metabolizmasındaki değişiklikler, öğün sonrası geç dönem hipoglisemi oluşumuna yol açabilir. Bu da gestasyonel diyabet için önerilen tanı kriterlerinin bariatrik cerrahiden sonra güvenilir olmadığını göstermektedir. Gestasyonel diyabet taraması normalde 24-28. gebelik haftalarında 50g glukoz kullanılarak OGTT ile yapılır ve 1.saat plazma glukozunun >140 mg/dl bulunması ile tanı konur. Ancak bariatrik cerrahi geçiren gebeler 50 g glukoz solüsyonunu tolere edemeyebilir ve dumping gelişebilir. Bu nedenle rehberler bariatrik cerrahi geçiren hastalarda gestasyonel diyabet taraması için OGTT yerine 1 hafta boyunca evde glukoz takibini (açlık ve 1 saatlik tokluk kan şekeri) önermektedir. Dumping sendromu, RYGB gibi malabsorptif operasyonlardan sonra %70-75, sleeve gastrektomi gibi kısıtlayıcı girişimlerden sonra %40 oranında gözlenen ve hem yaşam kalitesini bozan hem de kilo verme sürecini olumsuz etkileyen bir tablodur. Primer tedavisi diyet modifikasyonudur. Post-bariatrik gebeliklerde annenin günlük kalori alımının da artırılması nedeniyle öğün başına düşen KH miktarı arttığından, hastayı dumping ve hipoglisemiden koruyacak önlemler almak ve yakından takip etmek çok önemlidir. Sonuç olarak post-bariatrik gebelere gestasyonel diyabet taraması için OGTT yapmaktan kaçınılmalı ve gebelikleri boyunca tıpkı gestasyonel diyabetliymiş gibi takip edilmelidir.

Anahtar Kelimeler: bariatrik cerrahi, dumping sendromu, reaktif hipoglisemi, bariatrik cerrahi sonrası gebelik, gestasyonel diyabet

Keywords: