Yeme bozuklukları, kilo vermek ya da düşük vücut ağırlığını korumak için anormal ve zararlı yeme davranışları sergilemek ve besinlerle ilgili düşünce eğilimlerinde bozulmalar olarak tanımlanır. Çocukların ve adölesanların fiziksel ve psikolojik gelişimi üzerinde özel bir etkisi olan yeme bozuklukları potansiyel olarak yaşamı tehdit eden ciddi hastalıklardır. Yeme bozukluklarına ilişkin ilk tıbbi kanıtlar 300 yıldan daha uzun bir süre öncesine dayanmasına rağmen, yeme bozuklukları yeterince araştırılmadığından patofizyolojisi, tedavisi ve yönetimi konusunda büyük bir belirsizlik söz konusudur. Biyolojik, psikolojik ve sosyokültürel boyutları olan yeme bozuklukları vücuttaki birçok organ sistemini (kardiyovasküler, endokrin, dermatolojik, hematolojik, iskelet ve merkezi sinir sistemi gibi) etkileyebilen ve mortalitesi en yüksek psikiyatrik hastalıklar grubunu oluşturmaktadır. Son 50 yılda beslenme çevresi ve medyadaki değişiklikler yeme bozukluklarının yaygınlığının artmasına katkıda bulunmuştur. Sosyo-kültürel baskıların topluma aktarılmasında en güçlü araç olan medyada sunulan ideal vücut ölçüleri (!), toplumların güzellik ve çekicilik standartlarını değiştirmektedir. Zayıf olmak sosyal kabul ve başarı ile ilişkilendirildiği için toplumda anormal yeme davranışları sergileyen bireylerin sayısı artmaktadır. Yeme bozukluklarının tanısında “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders” (DSM) kriterleri kullanılmaktadır. Ancak toplumda yeme davranışı bozuk olan bireylerin oranının, yeme bozukluğu tanısı konmuş bireylerin oranından çok daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Yeme bozuklukları, hızlı psikolojik ve fiziksel değişimlerin yaşandığı adölesan dönemde ve kadın cinsiyette daha sık görülmektedir. Savunmasız/kırılgan bir grup olan adölesanlarda yeme bozukluklarının artan yaygınlığı, sağlık çalışanları, eğitimciler ve ebeveynler açısından önemlidir. Tüm sağlık hizmeti sağlayıcıları, genel sağlık değerlendirmesinin bir bileşeni olarak yeme alışkanlıklarını rutin olarak sorgulamalıdır. Ergenler yeme bozuklukları açısından düzenli olarak taranmalıdır. Erken tanı ve sevk hayati önem taşımakta olup önleyici çabalar çok önemlidir.
Anahtar Kelimeler: adölesanlar, beslenme, yeme bozuklukları
|
