Yeme bozukluklarý, kilo vermek ya da düþük vücut aðýrlýðýný korumak için anormal ve zararlý yeme davranýþlarý sergilemek ve besinlerle ilgili düþünce eðilimlerinde bozulmalar olarak tanýmlanýr. Çocuklarýn ve adölesanlarýn fiziksel ve psikolojik geliþimi üzerinde özel bir etkisi olan yeme bozukluklarý potansiyel olarak yaþamý tehdit eden ciddi hastalýklardýr. Yeme bozukluklarýna iliþkin ilk týbbi kanýtlar 300 yýldan daha uzun bir süre öncesine dayanmasýna raðmen, yeme bozukluklarý yeterince araþtýrýlmadýðýndan patofizyolojisi, tedavisi ve yönetimi konusunda büyük bir belirsizlik söz konusudur. Biyolojik, psikolojik ve sosyokültürel boyutlarý olan yeme bozukluklarý vücuttaki birçok organ sistemini (kardiyovasküler, endokrin, dermatolojik, hematolojik, iskelet ve merkezi sinir sistemi gibi) etkileyebilen ve mortalitesi en yüksek psikiyatrik hastalýklar grubunu oluþturmaktadýr. Son 50 yýlda beslenme çevresi ve medyadaki deðiþiklikler yeme bozukluklarýnýn yaygýnlýðýnýn artmasýna katkýda bulunmuþtur. Sosyo-kültürel baskýlarýn topluma aktarýlmasýnda en güçlü araç olan medyada sunulan ideal vücut ölçüleri (!), toplumlarýn güzellik ve çekicilik standartlarýný deðiþtirmektedir. Zayýf olmak sosyal kabul ve baþarý ile iliþkilendirildiði için toplumda anormal yeme davranýþlarý sergileyen bireylerin sayýsý artmaktadýr. Yeme bozukluklarýnýn tanýsýnda “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders” (DSM) kriterleri kullanýlmaktadýr. Ancak toplumda yeme davranýþý bozuk olan bireylerin oranýnýn, yeme bozukluðu tanýsý konmuþ bireylerin oranýndan çok daha yüksek olduðu tahmin edilmektedir. Yeme bozukluklarý, hýzlý psikolojik ve fiziksel deðiþimlerin yaþandýðý adölesan dönemde ve kadýn cinsiyette daha sýk görülmektedir. Savunmasýz/kýrýlgan bir grup olan adölesanlarda yeme bozukluklarýnýn artan yaygýnlýðý, saðlýk çalýþanlarý, eðitimciler ve ebeveynler açýsýndan önemlidir. Tüm saðlýk hizmeti saðlayýcýlarý, genel saðlýk deðerlendirmesinin bir bileþeni olarak yeme alýþkanlýklarýný rutin olarak sorgulamalýdýr. Ergenler yeme bozukluklarý açýsýndan düzenli olarak taranmalýdýr. Erken taný ve sevk hayati önem taþýmakta olup önleyici çabalar çok önemlidir.
Anahtar Kelimeler: adölesanlar, beslenme, yeme bozukluklarý
|
