Giriş: Tüm Dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi fiziksel aktivite, sosyal hayata katılım, beslenme alışkanlıklarında değişiklik gibi birden çok unsurda belirleyici olmuş ve olmaya devam etmektedir. Bu araştırmada pandemi koşulları sebebiyle uzaktan eğitim yöntemlerinin kullanılması ile birlikte akademisyenlerin beslenme alışkanlıklarında meydana gelen değişikliğin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Akademisyenlerin salgın öncesi örgün eğitim sürecindeki ve salgın döneminde uygulanan uzaktan eğitim sürecinde değişen beslenme düzeninin tespit edilebilmesi amacıyla İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi akademik kadrosundan 01.06.2020-01.08.2020 tarihleri arasında online anket sorularını cevaplandırmaları istenmiştir. Araştırmaya toplam 118 akademisyenin katılımı ile veri sağlamıştır. İstatistiksel analizler için SPSS 25. versiyon istatistik programı kullanılmış olup, istatistiksel olarak anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %67,8’i kadın, %32,2’si erkek akademisyenler olup yaş ortalaması 40,96±15,73’tür. Akademik unvanlara göre dağılım incelendiğinde 35 öğretim görevlisi, 32 doktor öğretim üyesi, 30 araştırma görevlisi 17 profesör ve 4 doçenttir. Katılımcıların %22,9’unun kronik hastalığı mevcuttur. Katılımcıların %50,8’inde pandemi döneminde kilo artışı, %17,8’inde kilo kaybı yaşanmıştır. Pandemi döneminde yaşanan kilo değişimi unvanlar arasında pozitif yönlü korelasyon vardır (r=0,647; p=0,000). Katılımcıların %39’u uzaktan eğitim sürecini kilo kontrolü için fırsat olarak değerlendirirken %77,1’i mevcut süreçte yeme davranışlarında değişiklik olduğunu ifade etmiştir. Kilo kontrolü sürecinde düşük kalorili beslenme ile sıvı tüketimi ve fiziksel aktivite düzeyleri arasında pozitif yönlü korelasyon olduğu görülmüştür (r=0,461, p=0,000; r=0,570, p=0,000). %49,1 oranında katılımcı öğün haricinde tüketilen atıştırmalık miktarında artış olduğunu, %66‘sı meyve-sebze tüketiminin arttığını ifade etmiştir. Uzaktan eğitim sürecinde akademisyenlerin %78,6’sının çiğ gıdaları yıkama ve dezenfeksiyon süresi uzamış, %50’si hazır satın aldığı yoğurt ve ekmek gibi temel gıda maddelerini kendi yapmaya başladığını ifade etmiştir. Pandemi koşulları gereği uygulanan uzaktan eğitim süreci ile birlikte ana yemek ve yan ürünler arasından en çok fırın yemekleri ve salata çeşitlerini hazırlama sıklığı artmıştır. Bu süreçte katılımcıların %32,2’si hazım güçlüğü yaşamış olup, unvanlara göre istatistiksel olarak anlamlı fark mevcuttur (p=0,015). Katılımcılar genel olarak ilaç veya gıda takviyesi tercih etmemişlerdir.
Sonuç: Covid-19 hastalığı vakalarının ülkemizde tespit edilmesinin hemen akabinde üniversitelerin yüz yüze eğitim yerine uzaktan eğitim yöntemlerini kullanması ile birlikte akademisyenlerin beslenme alışkanlıklarında birçok parametrede değişiklik meydana gelmiş ve mevcut kilolarında artış gerçekleşmiştir. Araştırma kapsamında, bir yılı aşkın süredir devam etmekte olan pandemi sürecinin ilk altı aylık periyoduna ait bulgular değerlendirilmiştir. Sürecin ilerleyen dönemlerinde anket çalışmasının tekrarlanması ile katılımcıların tutum ve davranışlarındaki değişimin değerlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Covid-19, pandemi, beslenme, uzaktan eğitim, akademisyen
|
