Bu çalışma, sağlık çalışanlarının besin seçimlerinin beden imajı, sağlıklı ortoreksiya ve fiziksel aktivite durumlarına göre değerlendirilmesi amacıyla, Aralık 2022–Şubat 2023 tarihleri arasında özel bir hastanede araştırmaya katılmayı kabul eden 95 kadın ve 42 erkek sağlık çalışanı ile yürütülmüştür. Sağlık çalışanlarına yüz yüze anket formu kullanılmış olup genel bilgiler, sağlık ve beslenme durumuna ilişkin bilgiler, antropometrik ölçümler (boy uzunluğu (cm),vücut ağırlığı (kg)), Beden Şekli Anketi (BSQ-34), Teruel Ortoreksiya Ölçeği (TOS), Besin Seçim Anketi (FCQ), Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) bulunmaktadır. Sağlık çalışanlarının BKİ ortalaması normal aralıktadır (24.8±4.43 kg/m2). Doktor/hemşire grubunun %34.2’si, diğer sağlık personelinin %47.2’si zamanı olmadığı için ana öğün atlamaktadır. Cinsiyetler arasında beden şekli memnuniyetsizliği açısından anlamlı fark bulunmuş olup kadınların erkeklere göre daha fazla olduğu saptanmıştır (p<0.05). Obez olanların BSQ-34 skoru ortalaması en yüksek iken BKİ düzeyi azaldıkça ortalama da azalmaktadır. Beden şekli memnuniyetsizliği olmayanlarda ve hafif memnuniyetsizliği olanlarda cinsiyet ile BKİ arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Cinsiyetler arasında besin seçiminde duygu durumu, uygunluk, vücut ağırlığı kontrolü faktörleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmaktadır ve kadınların ortalaması erkeklere göre daha fazladır (p<0.05). Beden şekli memnuniyetsizliği arttıkça besin seçiminde duygu durumu faktörü ortalaması artmaktadır. Yaş, sağlıklı ortoreksiyayı pozitif yönde etkilemektedir (p<0.05, ß=0.269). Beden şekli memnuniyetsizliği düzeyi, ortoreksiya nervozayı pozitif yönde etkilemektedir (ß=0.409, p<0.05). Sağlıklı ortoreksiya durumunda, besin seçiminde sağlık pozitif yönde (ß = 0.326, p<0.05), duyusal çekicilik faktörü arasında negatif yönde (ß =-0.248, p<0.05) anlamlı bir ilişkisi vardır. Ortoreksiya nervoza durumunda besin seçiminde duygu durumu pozitif (ß = 0.260, p<0.05), duyusal çekicilik negatif (ß = -0.426, p < 0.05), doğal içerik negatif (ß =-0.267, p<0.05) ve vücut ağırlığı kontrolü arasında pozitif yönde bir ilişki vardır (ß=0.291, p<0.05). Kadınların %44.2’sinin, erkeklerin %45.2’sinin inaktif olduğu saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının fiziksel aktivite durumlarına göre besin seçiminde dikkat edilen faktörler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p<0.05). Sonuç olarak bu çalışmada kadınların beden şekli memnuniyetsizliği, besin seçiminde dikkat ettiği duygu durumu, uygunluk, vücut ağırlığı kontrolü faktörlerinin erkeklere göre daha fazla etki ettiği belirlenmiştir. Beden şeklinden memnuniyetsizlik durumunun besin seçimini etkilediği saptanmıştır. Besin seçiminin sağlıklı ortoreksiyayı etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır. ORCID NO: 0000-0001-9157-6205
Anahtar Kelimeler: Beden şekli, Sağlıklı ortoreksiya, Ortoreksiya nervoza, Besin seçimi, Fiziksel aktivite
|
