Psikobiyotikler, psikotropik özelliklere sahip ajanların en yenisidir. Dinan ve arkadaşları 2013 yılında psikobiyotik terimini ‘’Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde potansiyel yararları olan yeni bir probiyotik sınıf’ olarak tanımlamıştır. Psikobiyotikler yeterli miktarda tüketildiğinde bağırsak ve beyin arasındaki bakterilerin aracılık ettiği sinyalleri manipüle ederek mental sağlığı olumlu etkileyebilen canlı mikroorganizmalardır. Psikoterapotik etkilerini nörotransmitterler, kısa zincirli yağ asitleri, nörohormonlar ve antiinflamatuar sitokin oluşturarak ve beyinde inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltarak gerçekleştirir. Oluşan metabolitler kan-beyin bariyerini geçerek beyin bağırsak ekseni aracılığıyla sinir sistemi üzerinden bağışıklığı modüle edebilir. Parkinson hastalığı beynin substantia nigra bölümündeki dopaminerjik nöronların kaybedildiği, serebral kortekse giden sinyal iletiminin bozulduğu nörodejeneratif bir hastalıktır. Histopatolojik olarak Lewy cisimciklerini oluşturan α-sinükleinin oluşumu görülür. Parkinson hastalığı bradikinezi, rjidite, tremor gibi bulgularla karakterizedir ve yaşın ilerlemesiyle insidansı artar. Artmış bağırsak geçirgenliği ve disbiyoz Parkinson hastalığında rol oynar. Parkinson hastalığında psikobiyotikler nörotrofik faktör artışıyla dopaminerjik nöronların korunmasını sağlar. Substantia nigrada α-sinüklein oluşumunu ve strial dopaminin kaybını azaltarak nörodejenerasyonu yavaşlatabilir. İntestinal mikrobiyotayı olumlu yönde etkileyerek bağırsak geçirgenliğini azaltır, beyin-bağırsak eksenini modüle ederek hastalığın ilerlemesinde rol oynayabilir. Antiinflamatuar sitokinleri artırıp proinflamatuar sitokin ve reaktif oksijen türlerini azaltarak nöroinflamasyonu azaltır. Motor fonksiyonlarda ve bilişsel işlevlerde iyileşme sağlayabilir. Liao ve arkadaşları(2020)’nın yaptıkları çalışmada psikobiyotiklerden lactobasillus plantarum PS128’in 4 hafta boyunca uygulanması farelerde motor fonksiyon kaybını hafifletmiş ve nörodejeneratif süreçleri inhibe etmiştir. Lu ve arkadaşları(2021) 25 Parkinson hastasında 12 haftalık psikobiyotik takviyesi uygulanmasının motor fonksiyonları ve yaşam kalitesini artırdığını göstermiştir. Bu etkilerinden dolayı psikobiyotikler Parkinson hastalığı için umut vaat etse de konunun daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. ORCID NO: 0000-0002-7905-4719
Anahtar Kelimeler: Parkinson, Psikobiyotik, Probiyotik
|
