Konstipasyon (kabızlık), sağlıkta birinci ve ikinci basamakta görülen en yaygın gastrointestinal sorunlar arasındadır. Dışkılama sıklığının değişmesi veya diskezi (ağrılı sert dışkılama veya tam dışkılamanın olmaması) ile karakterize defekasyon güçlüğü olarak tanımlanır. Normal transitli (geçişli), yavaş transitli ve anorektal fonksiyon bozukluğu olmak üzere üç geniş kategoriye ayrılmaktadır. Konstipasyonu iyileştirmeye yönelik stratejilerin belirlenmesi, hastalıkla ilişkili faktörlerin araştırılmasını gerektirir. Konstipasyon ile ilgili olarak cinsiyet, ileri yaş, düşük gelir ve eğitim düzeyi, ilaç kullanımı ve eşlik eden hastalıkların varlığı dahil olmak üzere çeşitli risk faktörleri tanımlanmıştır. Bu risk faktörlerine ek olarak yetersiz sıvı, su ve lif/posa alımı, düşük fiziksel aktivite, yetersiz sebze ve meyve tüketimi ve aşırı kahve ve çay tüketimi gibi diyet ve yaşam tarzı faktörlerinin tümü konstipasyon ile ilişkilendirilmiştir.
Yaygın görülen normal transitli konstipasyon, bir diğer adıyla fonksiyonel konstipasyon tanısı için Roma IV tanı kriterleri bulunmaktadır. Konstipasyonun değerlendirilmesi sırasında dikkatli bir öykü ve fizik muayene yapılması gerekmektedir. Klinik tablo veya fizik muayene kabızlığın ikincil bir nedenini düşündürüyorsa hemoglobin, C-reaktif protein, tiroid fonksiyonu ve kalsiyum gibi temel laboratuvar testleri düşünülebilir. Aynı şekilde, kolonoskopi genellikle “alarm” özelliklerinin varlığında konstipasyon semptomları için endikedir. Konstipasyonu tedavi etmek için çok sayıda besin dışı ajan mevcuttur. Bunlar hacim artırıcı ajanlar, uyarıcı ve ozmotik laksatifler, dışkı yumuşatıcılar, sekretagoglar (salgı arttırıcı) ve serotonerjik ajanlardır. Bunların yanı sıra kronik konstipasyonu olan hastalara asıl posa alımını arttırıcı bir beslenme tedavisi önerilir. Diyet posası, hafif ile orta derecede konstipasyonun giderilmesinde etkili olmaktadır.
ORCID NO: 0000-0002-7072-7673, 0000-0001-9923-7435
Anahtar Kelimeler: Konstipasyon, Kabızlık, Roma IV Kriterleri, Beslenme, Posa, Lif
|
