Dünya çapında görülme sıklığı oldukça artan vücutta aşırı miktarda yağ birikimi olarak tanımlanan obezite, bireyi hem fiziksel hem de psikolojik açıdan etkisi altına alarak beslenme ve yaşam tarzında olumsuz değişikliklere neden olabilmektedir. Obezitenin karmaşık metabolizmasında nöronal ve hormonal sistemlerin etkin rol aldığı, genetik ve çevresel etkileşimlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Besinin ödüllendirici özellikleri metabolik bir ihtiyaç yokken besinlere karşı yeme isteği ve haz alma beklentisi, metabolik geri bildirim tarafından düzenlenemeyen bilişsel ve duygusal faktörlerle ilgili besin alımını ifade eden hedonik yeme kavramını ortaya çıkarmıştır. Hedonik hiperfaji; aşırı lezzetli, çekici, uzun raf ömürlü, tüketime hazır, enerji yoğunluğu fazla, şeker ve yağ içeriği yüksek olan ultra işlenmiş besin tüketimini teşvik ederek ödül mekanizmasından sorumlu dopaminerjik devrelerin aktivitesini uyarabilmektedir. Artan hedonik besin alımlarının, obeziteyi tetikleyici unsur olması sebebiyle obezite patofizyolojisinde rol aldığı düşünülmektedir. Aynı zamanda hem artan ultra işlenmiş besin tüketimi hem de artan obezite şiddeti vücut ağırlığı ve beden imaj yapılarının daha sık damgalanmasını beraberinde getirebilmektedir. Bu noktada konunun uzmanı diyetisyenler tarafından bireylere uygulanan tıbbi beslenme tedavileri ile hedonik açlığa maruziyetin azaltılması sağlanabilir. Obezite ile mücadelenin her geçen gün daha fazla önem kazandığı günümüz dünyasında; hedonik açlığın ve ultra işlenmiş besin tüketiminin rolünün saptanması, besin çeşitliliğinin ve yeterli-dengeli beslenmenin öneminin vurgulanması ve obezite yönetiminde bireylerin beden algılarına yönelik öz değerlendirmeleri oldukça önemli bir yer tutmaktadır. "Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın tezinden üretilmiştir. ORCID NO: 0009-0001-3006-3809"
Anahtar Kelimeler: Hedonik Açlık, Ultra İşlenmiş Besin, Obezite, Beden Algısı
|
