Bu çalýþma, yaþlýlarýn iþtah durumlarý ile besin tüketimleri ve çeþitli antropometrik ölçümlerinin iliþkisinin deðerlendirilmesi amacýyla yapýlmýþtýr. Çalýþmanýn örneklemini yaþ ortalamalarý 72,0±6,17 yýl olan toplam 117 (43 erkek ve 74 kadýn) yaþlý birey oluþturmaktadýr. Katýlýmcýlarýn demografik özellikleri ile beslenme alýþkanlýklarýna iliþkin sorular anket formu ile sorgulanmýþ olup, antropometik ölçümleri araþtýrmacýlar tarafýndan tekniðine uygun þekilde alýnmýþtýr. Besin tüketimlerinin deðerlendirilebilmesi amacýyla 24 saatlik hatýrlatma yöntemi; iþtah durumlarýnýn deðerlendirilebilmesi için ise Kýsa Beslenme Deðerlendirme Anketi (SNAQ) tarama testi kullanýlmýþtýr. Çalýþmaya dahil edilen katýlýmcýlarýn SNAQ toplam puanlarý 16,3±2,43 olup, puaný ≤14 (vücut aðýrlýðý kaybý riski) olanlar %23,1; >14 (vücut aðýrlýðý kaybý riski olmayanlar) olanlar ise %76,9’dur. Beden Kütle Ýndeksi (BKÝ) ortalamalarý >14 puan olanlarýn, ≤14 puan olanlara göre BKÝ ortalamalarý (29,2±4,73; 27,4±4,79 kg/m2) daha yüksek; fakat fark istatistiksel olarak anlamlý deðildir (p>0,05). SNAQ puanýna göre çeþitli deðiþkenlerin korelasyonlarýna bakýldýðýnda ise antropometrik ölçümlerden bel çevresi, baldýr çevresi ve üst orta kol çevresinin; enerji ve makro besin ögelerinden ise enerji, karbonhidrat ve yaðýn SNAQ puaný ile pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlý bir iliþkisinin olduðu görülmektedir (p<0,05). Posa tüketimlerine bakýldýðýnda ise iþtah puaný daha yüksek olanlarýn günlük posa tüketim ortalamasý 25,9±10,10 g ve daha düþük olanlarýn ise 21,1±9,79 g olarak bulunmuþtur (p<0,05). Mikro besin ögelerinden B12 vitamini dýþýnda, diðer incelenenlerinin tamamýnýn alým düzeylerinin SNAQ puaný yüksek olanlarda daha fazla olduðu görülmüþ; aradaki fark K vitamini ve demir için istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur (p<0,05). Sonuç olarak, yaþlýlarda iþtahýn azalmasý, besin tüketiminde yetersizliklere ve sonrasýnda da malnütrisyona neden olabilmekte ve yaþlýlýk sürecini etkileyerek, saðlýða olumsuz yönde etki etmektedir. Bu nedenle, iþtah kayýplarýnýn nedenlerinin belirlenerek elimine edilmesi, diyetin optimizasyonu ve saðlýðýn korunmasý için elzemdir.
Anahtar Kelimeler: Ýþtah, Malnütrisyon, Antropometrik ölçümler
|
