Gýda etiketi tüketiciyi bilgilendirmeye ve ürünün satýþýna yardýmcý olan ve gýdayý tanýmlayan yazý, resim, iþaret gibi unsurlardýr. ‘Beslenme yönünden etiketleme’ veya ‘beslenme bildirimi’ enerji deðeri, protein, karbonhidrat, yað, lif, sodyum ve belirli vitamin ve mineraller ile ilgili bilgilerin etiket üzerinde verilmesi olarak tanýmlanmaktadýr. Ülkemizde beslenme yönünden etiketleme jenerik reklâmlar hariç olmak üzere, etiketinde, tanýtýmýnda veya reklâmýnda beslenme ve/veya saðlýk beyaný yer alan besinlerde zorunlu olup, diðer besin maddelerinde zorunlu deðildir. Tüketicinin amacýna uygun bir gýda seçimi yapabilmesinde ambalaj üzerindeki etiket bilgilerinin, saðlýklý ürünler seçimi için ise beslenme bildirimi ve bu bildirimin sunum þekli önem arz etmektedir. Tüketicileri daha saðlýklý gýda seçimlerine yönlendirmek bir halk saðlýðý önlemidir. Bu açýdan ülkemizde de beslenme bildirimi yapýlmaktadýr. Gýda güvenliði ve ekonomisi, gýda tüketim algýsý, tüketici haklarý, deðiþen üretim teknolojileri, deðiþen saðlýk faktörlerinden dolayý gýda etkiletileme mevzuatý daha da deðiþmektedir. Tüketicilere besin etiketlerinde yer alan teknik, bilimsel ifadeleri daha kolay anlaþýlabilir hale getirecek mevzuatlarýn geliþtirilmesi önem arz etmektedir. Bu açýdan ön paket besin etiket sisteminin (FoPL) uygulanmasýna iliþkin tartýþmalar Avrupa ülkelerinde devam etmektedir. Besin etiketlemede saðlýk yýldýzý derecelendirme sistemi, çoklu trafik ýþýklarý, besin skoru, referans alýmlar ve uyarý sembolü gibi beþ alternatif FoPL ön plana çýkmaktadýr. Türkiye bu sistemlerden referans alýmlarý, günlük karþýlama miktarý bildirimi adýyla kullanmaktadýr. Tüketicilerin besin etiketlerin algýlanmasý, anlaþýlmasý ve gýda seçimleri üzerindeki etkileri açýsýndan inceleyen birçok çalýþma yapýlmaktadýr. Bu araþtýrmada uluslararasý ve ulusal düzeyde kullanýlan etiketleme yöntemleri, bu etiketlerin algýlanmasý ve anlaþýlabilirliðinin deðerlendirilmesi ilgili literatür doðrultusunda tartýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Gýda etiketleme, beslenme yönünden etiketleme, beslenme bildirimi,
|
