Gıda etiketi tüketiciyi bilgilendirmeye ve ürünün satışına yardımcı olan ve gıdayı tanımlayan yazı, resim, işaret gibi unsurlardır. ‘Beslenme yönünden etiketleme’ veya ‘beslenme bildirimi’ enerji değeri, protein, karbonhidrat, yağ, lif, sodyum ve belirli vitamin ve mineraller ile ilgili bilgilerin etiket üzerinde verilmesi olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde beslenme yönünden etiketleme jenerik reklâmlar hariç olmak üzere, etiketinde, tanıtımında veya reklâmında beslenme ve/veya sağlık beyanı yer alan besinlerde zorunlu olup, diğer besin maddelerinde zorunlu değildir. Tüketicinin amacına uygun bir gıda seçimi yapabilmesinde ambalaj üzerindeki etiket bilgilerinin, sağlıklı ürünler seçimi için ise beslenme bildirimi ve bu bildirimin sunum şekli önem arz etmektedir. Tüketicileri daha sağlıklı gıda seçimlerine yönlendirmek bir halk sağlığı önlemidir. Bu açıdan ülkemizde de beslenme bildirimi yapılmaktadır. Gıda güvenliği ve ekonomisi, gıda tüketim algısı, tüketici hakları, değişen üretim teknolojileri, değişen sağlık faktörlerinden dolayı gıda etkiletileme mevzuatı daha da değişmektedir. Tüketicilere besin etiketlerinde yer alan teknik, bilimsel ifadeleri daha kolay anlaşılabilir hale getirecek mevzuatların geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bu açıdan ön paket besin etiket sisteminin (FoPL) uygulanmasına ilişkin tartışmalar Avrupa ülkelerinde devam etmektedir. Besin etiketlemede sağlık yıldızı derecelendirme sistemi, çoklu trafik ışıkları, besin skoru, referans alımlar ve uyarı sembolü gibi beş alternatif FoPL ön plana çıkmaktadır. Türkiye bu sistemlerden referans alımları, günlük karşılama miktarı bildirimi adıyla kullanmaktadır. Tüketicilerin besin etiketlerin algılanması, anlaşılması ve gıda seçimleri üzerindeki etkileri açısından inceleyen birçok çalışma yapılmaktadır. Bu araştırmada uluslararası ve ulusal düzeyde kullanılan etiketleme yöntemleri, bu etiketlerin algılanması ve anlaşılabilirliğinin değerlendirilmesi ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Gıda etiketleme, beslenme yönünden etiketleme, beslenme bildirimi,
|
