Üreme saðlýðý dünya nüfusu için son 50 yýlda giderek artan bir önem kazanmýþtýr. Üreme sisteminin bir hastalýðý olan infertilite (kýsýrlýk), 1 yýl veya daha uzun süre düzenli korunmasýz cinsel iliþkiden sonra, klinik hamileliðin saðlanamamasý durumu olarak tanýmlanmaktadýr. Dünya Saðlýk Örgütü’nün tahminlerine göre infertilite, tüm dünyada 48,5 milyon (45 milyon- 52,6 milyon) çifti etkilemektedir. Dünyada ortalama her 10 çiftten biri, Türkiye’de ise her 6 çiftten biri bu sorunu yaþamaktadýr. Ýnfertil çiftlerin yaklaþýk %40’ýnda problem kadýnda, %40’ýnda erkekte, %20’sinde çiftin her ikisinde bulunduðu belirtilmiþtir. Yaþam biçiminin üreme performansý üzerindeki etkisi, bireysel etiyoloji ve koþullara baðlý olarak deðiþebilir. Ýnfertilite nedenleri olarak yumurtlama bozukluklarý, tubal hastalýk, endometriozis, kromozomal anormallikler, sperm faktörleri ve açýklanamayan infertilite gibi teþhisler dâhil olmak üzere birçok neden sayýlabilir. Sigara kullanma, obezite gibi yaþam biçimi davranýþý içerisinde sayýlabilecek konular, genel saðlýðý ve iyi hali etkilediði gibi, üreme saðlýðýný da etkilemektedir. Yaþam biçimi davranýþlarýnýn üreme saðlýðý üzerinde etkilerini gösteren çalýþmalarda da, kadýnlarda sigara kullanýmýnýn döllenme þansýný düþürdüðünü göstermektedir. Sanayileþme sonrasýnda batý toplumlarýnda yaþam biçimi faktörleri ve davranýþlarýnýn artýþý ile üreme saðlýðýnýn olumlu veya olumsuz olarak etkilendiði gösterilmiþtir. Örneðin, obezite ile hareketsiz yaþam ve kötü beslenme alýþkanlýklarýnýn; bebek doðumlarýnýn gecikmesi ile sigara kullanma, çevre kirliliði ve kimyasallara maruz kalma ile iliþkilendirilmektedir. Deðiþtirilebilir yaþam biçimi davranýþlarý içerisinde beslenme, vücut aðýrlýðý yönetimi, egzersiz, sigara, kafein tüketimi sayýlmaktadýr. Yeterli ve dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigarasýz yaþam ve aþýrý kafein tüketiminden kaçýnýlarak, genel saðlýkla birlikte üreme saðlýðýnýn da iyileþtirilmesi saðlanacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Fertilite, Yaþam biçimi, obezite, Beslenme
|
