Üreme sağlığı dünya nüfusu için son 50 yılda giderek artan bir önem kazanmıştır. Üreme sisteminin bir hastalığı olan infertilite (kısırlık), 1 yıl veya daha uzun süre düzenli korunmasız cinsel ilişkiden sonra, klinik hamileliğin sağlanamaması durumu olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre infertilite, tüm dünyada 48,5 milyon (45 milyon- 52,6 milyon) çifti etkilemektedir. Dünyada ortalama her 10 çiftten biri, Türkiye’de ise her 6 çiftten biri bu sorunu yaşamaktadır. İnfertil çiftlerin yaklaşık %40’ında problem kadında, %40’ında erkekte, %20’sinde çiftin her ikisinde bulunduğu belirtilmiştir. Yaşam biçiminin üreme performansı üzerindeki etkisi, bireysel etiyoloji ve koşullara bağlı olarak değişebilir. İnfertilite nedenleri olarak yumurtlama bozuklukları, tubal hastalık, endometriozis, kromozomal anormallikler, sperm faktörleri ve açıklanamayan infertilite gibi teşhisler dâhil olmak üzere birçok neden sayılabilir. Sigara kullanma, obezite gibi yaşam biçimi davranışı içerisinde sayılabilecek konular, genel sağlığı ve iyi hali etkilediği gibi, üreme sağlığını da etkilemektedir. Yaşam biçimi davranışlarının üreme sağlığı üzerinde etkilerini gösteren çalışmalarda da, kadınlarda sigara kullanımının döllenme şansını düşürdüğünü göstermektedir. Sanayileşme sonrasında batı toplumlarında yaşam biçimi faktörleri ve davranışlarının artışı ile üreme sağlığının olumlu veya olumsuz olarak etkilendiği gösterilmiştir. Örneğin, obezite ile hareketsiz yaşam ve kötü beslenme alışkanlıklarının; bebek doğumlarının gecikmesi ile sigara kullanma, çevre kirliliği ve kimyasallara maruz kalma ile ilişkilendirilmektedir. Değiştirilebilir yaşam biçimi davranışları içerisinde beslenme, vücut ağırlığı yönetimi, egzersiz, sigara, kafein tüketimi sayılmaktadır. Yeterli ve dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigarasız yaşam ve aşırı kafein tüketiminden kaçınılarak, genel sağlıkla birlikte üreme sağlığının da iyileştirilmesi sağlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fertilite, Yaşam biçimi, obezite, Beslenme
|
