Ýnorganik elementler, vücudumuzda düzenleyici görevinde aktif olarak rol olan bileþiklerdir. Kalsiyum minerali vücudumuzda en fazla bulunan inorganik elementtir. Beslenmemiz yoluyla alýnýmý, geri emilimi ve vücuttan atýlýmýna göre; pozitif ve negatif kalsiyum dengesi gibi sonuçlarla karþýlaþýrýz. Bu iki durumdan herhangi birinin oluþmasý vücudumuzda deðiþik yanýtlar oluþturmaktadýr. Vücuda alýnan kalsiyumun biyoyararlýlýðýnýn yüksek olmasý için baðýrsak saðlýðýmýz önemli bir rol oynamaktadýr. Baðýrsak mikrobiyotasýnda bulunan probiyotikler, kommensal ve patojen mikroorganizmalar, konakçý ile sürekli etkileþim halindedir. Günlük diyetimizle aldýðýmýz prebiyotikler, baðýrsaklarda bulunan mikrobiyal mekanizmalarýn uyarýmýný ve saðlýklý bir þekilde çalýþmayý devam ettirmesini saðlamaktadýr. Beslenmeyle vücudumuza aldýðýmýz prebiyotikler, deðiþikliðe uðramadan kolona geldiklerinde; özellikle bifidobakteriler tarafýndan betafruktofuranozidaz enzimi varlýðýnda hidrolize olurlar. Fermantasyon sonucunda ortamda kýsa zincirli yað asitleri, organik asitler ve kýsa zincirli karboksil asitler meydana gelir. Gastrointestinal kanalda emiliminin çoðunu gerçekleþtiren kalsiyum; prebiyotiklerin etkileri sonucu oluþan son ürünlerin etkileriyle emilimini pozitif yönde etkilemektedir. Kalsiyum emilimi ve buna baðlý kemik saðlýðýný olumlu yönde etkileyen prebiyotikler; sindirilmeyen oligosakkaritler kabul edilmektedir. Fruktooligosakkaritler, galaktooligosakkaritler, oligofruktoz ve inülin kalsiyum emilimini destekleyici yönde metabolize olmaktadýrlar. Ksilooligosakkaritler (XOS), beta-glukanlar, arabinoksilanlar gibi bileþiklerin, prebiyotik etkilerinden bahsedilmiþtir ama çalýþmalar kemik metabolizmasý üzerine yeterli deðildir. Çalýþmalar aðýrlýklý olarak; oligosakkaritler, galaktooligosakkaritler, fruktooligosakkaritler, oligofruktozlar,inülin ve SCF’ler üzerine yapýlmaktadýr. Bu çalýþmada kalsiyum mineralinin biyoyararlýlýðý ve bunu etkileyebilecek sebepler; beslenmemizde yer alan prebiyotiklerin gastrointestinal kanal aracýlýðýyla kalsiyum metabolizmasý ve kemik saðlýðýna yönelik etkileri incelenmiþtir. (Bu çalýþma Ýstanbul Aydýn Üniversitesi Yüksek Lisans Tez Çalýþmasý Kapsamýnda Hazýrlanmýþtýr.)
Anahtar Kelimeler: Kalsiyum emilimi, Prebiyotikler,Biyoyararlanýmý
|
