| |
Giriþ:
Obezite çocukluk çaðýnýn en sýk görülen kronik hastalýklarýndan biridir. Çocukken þiþman olan bireylerin, yetiþkinlik çaðýnda da kilo problemleri olmasý normal kilolulara göre daha yüksektir.
Bu araþtýrmada Kýrklareli il merkezinde yaþayan ilkokul çocuklarýnda þiþmanlýk sýklýðý ve etkileyen faktörlerin araþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr.
Gereç ve Yöntem:
Araþtýrmanýn tipi kesitsel‘dir. Baðýmlý deðiþken : yaþa göre BKÝ gruplarý(normal veya normalin altý; fazla kilolu veya obez). Baðýmsýz deðiþkenler: Cinsiyet, emzirilme süresi, ebeveynlerin fazla kilolu olmasý, yemek arasý atýþtýrma alýþkanlýðý, meþrubat tüketme alýþkanlýðý, günlük ortalama televizyon ve bilgisayar baþýnda geçen süre, günlük ortalama spora veya oyuna ayrýlan süre.
Kýrklareli il merkezinde 3118 ilkokul öðrencisinden, d:0,04,t:1,96,p:0,208 olacak þekilde örnekleme alýnacak öðrenci 266 hesaplanmýþtýr. 324 anket doldurulmuþ, eksik doldurulanlar deðerlendirme dýþý býrakýlmýþ; 300 anket deðerlendirmeye alýnmýþtýr. Veriler 01.05.-01.06 .2017 tarihlerinde toplanmýþtýr. Okullar sosyokültürel düzeye göre üç gruba ayrýlmýþ, her düzeyden birer okul basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilmiþtir. Okullara ve sýnýflara göre orantýlý tabakalama yöntemi yapýlmýþtýr. Anketler veliler tarafýndan doldurulmuþtur. Öðrencilerin boylarý çelik þeritmetre ile kilolarý elektronik tartý ile ölçülmüþtür. Veri analizi, SPSS paket programýnda khi-kare,student t testi ve logistik regresyon analizi ile yapýlmýþtýr. Araþtýrma için etik kurul onayý, veli ve çocuklardan aydýnlanmýþ onam alýnmýþtýr.
Bulgular:
Araþtýrmaya katýlan öðrencilerin yaþ ortalamasý 8,44±1,17’dir. Öðrencilerin %54,3’ü erkek,%57,7’si kýzdýr. Çocuklarýn%17,7’si fazla kilolu,%7,3’ü obez bulunmuþtur. Yalnýz anne ya da babasý kilolu olanlarýn %35,7’si fazla kilolu veya obezken, hem anne hem babasý kilolu olanlarda obezite sýklýðý %66,7’dir (x2 =18,997,p=0,000). Yemek arasý atýþtýrma alýþkanlýðý olanlarda þiþmanlýk sýklýðý (%29,2),bu alýþkanlýðý olmayanlarýn yaklaþýk iki katýdýr(x2 =5,84,p=0,016). Meþrubat tüketmeyenlerin %17,1’i obezken, haftada en az bir-iki bardak meþrubat tüketenlerde obezite sýklýðý %27,7’dir(p<0,05). Cinsiyet ve emzirme süresi ile obezite arasýnda iliþki bulunamamýþtýr.
Hafta içi, hafta sonu günlük ortalama izlenen televizyon süresi ve bilgisayar baþýnda geçen süre fazla kilolu veya obezlerde daha uzundur, günlük spora veya oyuna ayrýlan süre ise daha kýsadýr. Fakat bu fark istatiksel olarak anlamlý bulunmamýþtýr.
Logistik regresyon analizinde annesi kilolu olanlarýn, annesi normal kilolu olanlara göre 3,8 kat obez olma riskinin arttýðý bulunmuþtur(%95, GA:1,72-8,59). Yemekarasý atýþtýrma alýþkanlýðý olanlarýn obez olma olasýlýðý,bu alýþkanlýðý olamayanlardan 1,98 kat fazladýr(%95, GA:1,20-3,83). Meþrubatý haftada bir-iki bardak ve daha sýk tüketenlerin obez olma olasýlýðý, tüketmeyenlerden 2,5 kat fazladýr((%95, GA:1,19-5,37).
Sonuç ve Tartýþma:
Çocuklarda obezite sýklýðý oldukça yüksektir. Bunda yanlýþ beslenme alýþkanlýklarý rol oynamaktadýr. Fazla meþrubat tüketimi ve yemek aralarý atýþtýrma alýþkanlýðý da kilo alýmýnda risk faktörüdür Çocuklara küçük yaþlardan itibaren doðru beslenme alýþkanlýðý kazandýrýlmasý obeziteyi önlemede faydalý olabilir.
Anahtar Kelimeler: Obezite, BKÝ, Beslenme, Çocuk, Televiyon, Bilgisayar
|
