Bu derlemenin amacý: Cevizin, besleyici ve týbbi faydalarý nedeniyle doðal bir fonksiyonel gýda olarak kabul edilmesi ve yapýlan araþtýrmalarla besleyici özelliklerini ve cevizin saðlýða etkilerini önemini araþtýrmaktýr. Akdeniz diyetinin vazgeçilmez bir bileþeni olan ceviz (Juglans regia L.) farklý topluluklarda farklý þekillerde uzun yýllardan beri tüketilmektedir. Ülkemizde pestil, cevizli sucuk, helva, samsa, lokum, baklava, börek ve ekmek gibi birçok yöresel yiyeceðin yapýmýnda ceviz ana malzeme olarak kullanýlmaktadýr Geliþen teknoloji ile birlikte son yýllarda saðlýklý yaþama verilen önem artmýþ, fonksiyonel gýdalar araþtýrýlan ve giderek önem kazanan bir diðer araþtýrma alaný olmuþtur. Bir fonksiyonel gýda olan ceviz de bu araþtýrmalar içerisinde yerini almýþtýr Besinleri porsiyon miktarý baþýna toplam polifenol içeriði açýsýndan sýralandýðýnda cevizin 7. sýrada olduðunu ve yaðlý tohumlara kýyasla yaklaþýk olarak 2500mg/100g polifenol içeriði ile daha yüksek polifenol içermesi cevizin önemini arttýrmaktadýr. Cevizin yüksek oranda doymamýþ yað asitleri ve yüksek miktarda linoleik asit içermesi, cevizleri fonksiyonel bir gýda olarak daha önemli kýlmaktadýr. Cevizin bileþimindeki yüksek protein, E vitamini ve diðer vitamin mineralleri, cevizin besin deðerini ve saðlýk açýsýndan önemini artýrmaktadýr. Cevizin saðlýk üzerine birçok etkisinin olduðu ve birçok hastalýkla iliþkisi araþtýrmalarla belirlenmiþtir. Ceviz kardiyovasküler hastalýklardan, diyabetten korunmaya ve toplam kolesterol ve LDL kolesterolün azaltýlmasýna kadar birçok hastalýk üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadýr. Ek olarak, yað asidi bileþimi, özellikle doymamýþ yað asitleri, cevizin saðlýða yararlarýnda önemli bir role sahip olmasýný saðlamaktadýr. Sonuç olarak: Ceviz sürekli tükettiðimiz bir gýda olarak fonksiyonel özelliði ile ön plana çýkmýþtýr. Cevizin kardiyovasküler koruma saðlayarak, insülin duyarlýlýðýný artýrarak, obezite ve diyabet riskini azaltarak insan metabolizmasýnda faydalý bir rol oynadýðý yapýlan araþtýrmalarla gösterilmiþtir. (ORCID ID: 000-0002-0319-2031)
Anahtar Kelimeler: Ceviz, Fonksiyonel Gýda, Hastalýk, Saðlýk
|
