Giriþ-Amaç: Ýmmün sistem üzerine olumlu etkileri olan besin öðelerinin enteral ve parenteral beslenme solüsyonlarýnda kullanýlmasý ile oluþan beslenme tipi immünonütrisyon alanýný oluþturmaktadýr. Ýmmünonütrisyonda kullanýmý hýzlý bir þekilde artýþ gösteren ve insan vücudu için esansiyel bir YA olan n-3 YA’de özellikle anti-inflamatuar etkisinden dolayý bu alanda önemli bir yer edinmiþtir. Bu araþtýrmada immünonütrisyonda kullanýlan n-3 YA’lerinin immün sistem üzerine olan etkileri güncel literatür taranarak elde edilmesi amaçlanmýþtýr. Gereç-Yöntem: Araþtýrmada ‘Science Direct, Pubmed, Medicine Science, Google Scholar’ veri tabanlarý kullanýlarak yapýlan son 10 yýla ait çalýþmalar incelenmiþtir. Çalýþmalarda özellikle immün sistemi üzerine etkileri olan çalýþmalar taranmýþtýr. Bulgular: Elzem yað asitlerinden olan n-3 YA’den dokosahekzanoik asit (DHA) ve eikosapentanoik asit (EPA) oluþmaktadýr. Oluþan bu metabolitlerin anti-inflamatuar özellik gösterdiði çalýþmalarda vurgulanmýþtýr. n-3 YA’lerinin inflamatuar reaksiyonlarýn þiddetini azalttýðý, konakçý savunmasýný güçlendirdiði, sepsiste splankinik kan akýmýný ve baðýrsak bariyer fonksiyonlarýný iyileþtirdiði ve tümör büyümesini engellediði yönünde veriler yapýlan klinik çalýþma sonuçlarýnda saptanmýþtýr. ASPEN ve ESPEN önerilerinde enteral ya da parenteral beslenme gerektiren özellikle gastrointestinal sistem kanserlerinde immün sistemi modüle edici n-3 YA’lerinin kullanýmýný önerilmiþtir. Sonuçlar: n-3 YA’lerinin sadece besin öðesi deðil farmasötikal aktivitelerinin de olduðu çalýþmalarda belirtilmiþtir. Bu etkisini özellikle immün sistemi üzerinde anti-inflamatuar etki göstererek saðlamaktadýr. Randomize kontrollü çalýþmalarda n-3 YA’lerinin uygulandýðý ve uygulanmadýðý hasta gruplarý karþýlaþtýrýldýðýnda uygulanan hasta grubunun hastanede kalýþ süresinin daha kýsa olduðu saptanmýþtýr. Çalýþmalarda özellikle parenteral uygulama ile verilen n-3 YA’lerinin etkisini daha hýzlý bir þekilde gösterdiði vurgulanmýþtýr. Deney hayvanlarýnda oluþturulan kimyasal peritonit öncesi ve sýrasýnda n-3 YA’lerinin, doðuþtan gelen immün hücre sayýsýný veya fenotipini deðiþtirmeden, lipit mediatörlerin dengesini deðiþtirerek inflamasyon durumunu, anti-inflamatuar duruma kaydýrdýðýný göstermektedir. n-3 YA’lerinin saflaþtýrýlmýþ ve parenteral yolla hastalara verilmesi iyileþme süreci üzerinde olumlu etkileri olmaktadýr. Yapýlan randomize klinik çalýþmalarýnda n-3 YA’lerinin kullanýmý hastalarýn hastane de kalýþ süresini de azaltmaktadýr. Bu sonuçlar yapýlan çalýþmalar ile de desteklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ýmmünnutrisyon,Enteral, Paranteral, n-3 Yað Asitleri, Beslenme
|
