Giriş-Amaç: İmmün sistem üzerine olumlu etkileri olan besin öğelerinin enteral ve parenteral beslenme solüsyonlarında kullanılması ile oluşan beslenme tipi immünonütrisyon alanını oluşturmaktadır. İmmünonütrisyonda kullanımı hızlı bir şekilde artış gösteren ve insan vücudu için esansiyel bir YA olan n-3 YA’de özellikle anti-inflamatuar etkisinden dolayı bu alanda önemli bir yer edinmiştir. Bu araştırmada immünonütrisyonda kullanılan n-3 YA’lerinin immün sistem üzerine olan etkileri güncel literatür taranarak elde edilmesi amaçlanmıştır. Gereç-Yöntem: Araştırmada ‘Science Direct, Pubmed, Medicine Science, Google Scholar’ veri tabanları kullanılarak yapılan son 10 yıla ait çalışmalar incelenmiştir. Çalışmalarda özellikle immün sistemi üzerine etkileri olan çalışmalar taranmıştır. Bulgular: Elzem yağ asitlerinden olan n-3 YA’den dokosahekzanoik asit (DHA) ve eikosapentanoik asit (EPA) oluşmaktadır. Oluşan bu metabolitlerin anti-inflamatuar özellik gösterdiği çalışmalarda vurgulanmıştır. n-3 YA’lerinin inflamatuar reaksiyonların şiddetini azalttığı, konakçı savunmasını güçlendirdiği, sepsiste splankinik kan akımını ve bağırsak bariyer fonksiyonlarını iyileştirdiği ve tümör büyümesini engellediği yönünde veriler yapılan klinik çalışma sonuçlarında saptanmıştır. ASPEN ve ESPEN önerilerinde enteral ya da parenteral beslenme gerektiren özellikle gastrointestinal sistem kanserlerinde immün sistemi modüle edici n-3 YA’lerinin kullanımını önerilmiştir. Sonuçlar: n-3 YA’lerinin sadece besin öğesi değil farmasötikal aktivitelerinin de olduğu çalışmalarda belirtilmiştir. Bu etkisini özellikle immün sistemi üzerinde anti-inflamatuar etki göstererek sağlamaktadır. Randomize kontrollü çalışmalarda n-3 YA’lerinin uygulandığı ve uygulanmadığı hasta grupları karşılaştırıldığında uygulanan hasta grubunun hastanede kalış süresinin daha kısa olduğu saptanmıştır. Çalışmalarda özellikle parenteral uygulama ile verilen n-3 YA’lerinin etkisini daha hızlı bir şekilde gösterdiği vurgulanmıştır. Deney hayvanlarında oluşturulan kimyasal peritonit öncesi ve sırasında n-3 YA’lerinin, doğuştan gelen immün hücre sayısını veya fenotipini değiştirmeden, lipit mediatörlerin dengesini değiştirerek inflamasyon durumunu, anti-inflamatuar duruma kaydırdığını göstermektedir. n-3 YA’lerinin saflaştırılmış ve parenteral yolla hastalara verilmesi iyileşme süreci üzerinde olumlu etkileri olmaktadır. Yapılan randomize klinik çalışmalarında n-3 YA’lerinin kullanımı hastaların hastane de kalış süresini de azaltmaktadır. Bu sonuçlar yapılan çalışmalar ile de desteklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: İmmünnutrisyon,Enteral, Paranteral, n-3 Yağ Asitleri, Beslenme
|
