Metabolik sendrom (MetS), insülin direnciyle baþlayan abdominal obezite, glukoz intoleransý veya diabetes mellitus, dislipidemi, hipertansiyon ve koroner arter hastalýðý gibi sistemik bozukluklarýn birbirine eklendiði ölümcül bir endokrinopatidir (1). MetS, Türk toplumunda özellikle 30 yaþ ve üzeri bireyler arasýnda oldukça yaygýn olup, 5.3 milyonu kadýn olmak üzere yaklaþýk 9.2 milyon yetiþkinde görülmektedir (2). Son yýllarda, diyetle potasyum alýmý ve MetS arasýndaki iliþkinin araþtýrýldýðý birçok çalýþma mevcuttur. Yapýlan çalýþmalarda genellikle besin tüketim kayýtlarýndan elde edilen diyetle potasyum alým miktarý, serum potasyum düzeyi ve üriner Na/K düzeylerinin MetS ile iliþkileri incelenmiþ, yeterli potasyum alýmýnýn MetS’a karþý koruyucu olabileceði vurgulanmýþtýr (3). Potasyum, vasküler Na/K-ATPaz etkinliðinde artýþ ve buna baðlý olarak vazodilatör etki yaparak, renal vasküler dirençte azalmayý ve glomerüler filtrasyon hýzýnda artýþý saðlayarak kan basýncýný düþürücü etki göstermektedir (4). Diyetle potasyum alýmýnýn artýrýldýðý çalýþmalarda, MetS bileþenlerinde görülen iyileþme saptanmýþtýr. Sebze ve meyve tüketiminin dolayýsýyla da potasyum alýmýnýn yüksek olduðu DASH diyetinin kadýn ve erkeklerde MetS riskini düþürebileceði sonucuna varýlmýþtýr (5). Diyetle potasyum alýmýnýn artmasý ile insülin direncinde, glisemik yanýtta, lipit profilinde, vasküler ve endotelyal fonksiyondaki olumlu geliþmeden kaynaklý kan basýncý ve hipertansiyonda, abdominal obezite ve obezitede iyileþme görülmüþtür. Bu veriler doðrultusunda, MetS’nin týbbi beslenme tedavisinde diyetin potasyum içeriðinin arttýrýlmasý amacýyla özellikle sebze ve meyve tüketiminin artýrýlmasý hedeflenmektedir. Metabolik sendromda potasyumun etki mekanizmasý tam olarak aydýnlatýlmýþ deðildir. Bu çalýþmada, potasyum mineralinin günümüzde halk saðlýðý problemi haline gelen MetS üzerindeki etkisi derlenmiþtir. (ORCID ID: 0000-0003-1274-0391)
Anahtar Kelimeler: Metabolik sendrom, Potasyum alýmý, Potasyumdan zengin týbbi beslenme tedavisi
|
