Metabolik sendrom (MetS), insülin direnciyle başlayan abdominal obezite, glukoz intoleransı veya diabetes mellitus, dislipidemi, hipertansiyon ve koroner arter hastalığı gibi sistemik bozuklukların birbirine eklendiği ölümcül bir endokrinopatidir (1). MetS, Türk toplumunda özellikle 30 yaş ve üzeri bireyler arasında oldukça yaygın olup, 5.3 milyonu kadın olmak üzere yaklaşık 9.2 milyon yetişkinde görülmektedir (2). Son yıllarda, diyetle potasyum alımı ve MetS arasındaki ilişkinin araştırıldığı birçok çalışma mevcuttur. Yapılan çalışmalarda genellikle besin tüketim kayıtlarından elde edilen diyetle potasyum alım miktarı, serum potasyum düzeyi ve üriner Na/K düzeylerinin MetS ile ilişkileri incelenmiş, yeterli potasyum alımının MetS’a karşı koruyucu olabileceği vurgulanmıştır (3). Potasyum, vasküler Na/K-ATPaz etkinliğinde artış ve buna bağlı olarak vazodilatör etki yaparak, renal vasküler dirençte azalmayı ve glomerüler filtrasyon hızında artışı sağlayarak kan basıncını düşürücü etki göstermektedir (4). Diyetle potasyum alımının artırıldığı çalışmalarda, MetS bileşenlerinde görülen iyileşme saptanmıştır. Sebze ve meyve tüketiminin dolayısıyla da potasyum alımının yüksek olduğu DASH diyetinin kadın ve erkeklerde MetS riskini düşürebileceği sonucuna varılmıştır (5). Diyetle potasyum alımının artması ile insülin direncinde, glisemik yanıtta, lipit profilinde, vasküler ve endotelyal fonksiyondaki olumlu gelişmeden kaynaklı kan basıncı ve hipertansiyonda, abdominal obezite ve obezitede iyileşme görülmüştür. Bu veriler doğrultusunda, MetS’nin tıbbi beslenme tedavisinde diyetin potasyum içeriğinin arttırılması amacıyla özellikle sebze ve meyve tüketiminin artırılması hedeflenmektedir. Metabolik sendromda potasyumun etki mekanizması tam olarak aydınlatılmış değildir. Bu çalışmada, potasyum mineralinin günümüzde halk sağlığı problemi haline gelen MetS üzerindeki etkisi derlenmiştir. (ORCID ID: 0000-0003-1274-0391)
Anahtar Kelimeler: Metabolik sendrom, Potasyum alımı, Potasyumdan zengin tıbbi beslenme tedavisi
|
