Amaç: COVID-19 salgýný 2020 yýlýnýn ilk çeyreðinde ortaya çýkmasý ve sadece 3 ay sonra virüsün hýzla yayýlmasýnýn ardýndan küresel bir salgýn olarak sýnýflandýrmýþtýr. COVID-19 döneminde uygulanan karantinalar, ekonomik gelirin bozulmasý ve gelecek hakkýndaki belirsiz durum fiziksel inaktivite, duygu durumu deðiþiklikleri, uyku kalitesi, yaþam tarzý ve yeme bozukluklarýnýn deðiþimine etki etmiþtir. Bu çalýþmada, bireylerin Covid-19 pandemi döneminde bireylerin pandemi döneminde duygu durumu, uyku kalitesi ve yaþam tarzýnýn ortoreksiya nervoza ile iliþkisinin deðerlendirilmesi amaçlanmýþtýr. Metot: Araþtýrma verileri Kasým 2020- Ocak 2021 tarihleri arasýnda 18 yaþ üstü bireylere uygulanan online anket formu ile toplanmýþtýr. Anket formu demografik bilgiler, saðlýk bilgileri, antropometrik ölçümler ve duygu durumunu deðerlendirmeye yönelik Koronavirüs 19 fobisi ölçeði (CP19-S) ve Koronavirüs anksiyete ölçeði (CAS)’ ve Ortoreksiya nervoza durumunu deðerlendirmede kullanýlan ORTO- 15 ölçeði’nden oluþmaktadýr. Bulgular: Araþtýrmamýza 18-70 yaþ 3264 birey katýlmýþtýr. Araþtýrmaya katýlan bireylerin büyük çoðunluðunu (%69.8) kadýn bireyler oluþturmaktadýr. Kadýn bireylerde uyku kalitesi ve CP-19 S ölçeðinden alýnan puan ortalamasý (50.4±10.63) erkek bireylere göre (46.9±9.94) anlamlý olarak daha yüksek bulunmuþtur (p<0.001). Araþtýrmamýzda bireylerin uyku kalitesi anksiyete ve fobi fobisi durumlarý ile pozitif anlamlý iliþki göstermiþtir (r=0.190,r=224, p<0.001). COVÝD-19 dönemi öncesinde araþtýrmaya katýlan bireyler en yüksek oranda meyve (%68.8), çay, bitki çaylarý (%48.4), sebze (%50.8) ve süt ve yoðurt (%48.4) tüketimi gerçekleþirken, sonrasýnda ise araþtýrmaya katýlan bireyler en yüksek oranda endüstriyel paketli unlu mamuller (%41.0), þeker veya tatlandýrýcýlar (%36.2), iþlenmiþ et ürünleri (%34.7) ve þekerle tatlandýrýlmýþ alkolsüz içecekler (%30.3) tüketimi gerçekleþtirmiþidir. Sonuç: COVID-19 pandemisi bireylerin duygu durumu, uyku kalitesi, yaþam tarzý ve beslenme alýþkanlýklarýnýn deðiþimine neden olabilir. Bu çalýþma Türk popülasyonunda bu faktörleri birlikte deðerlendiren ilk çalýþmadýr. Uzun vadede COVID-19 ile ilgili komplikasyonlarýn halk saðlýðý üzerinde olumsuz etki edebileceði tarafýmýzca düþünülmektedir. Gelecekte hükümetlerin yeterli ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite ve duygu durumu yönetimine yönelik halk saðlýðýný geliþtirici politikalar geliþtirmesini önermekteyiz.
Anahtar Kelimeler: Covid-19, Uyku kalitesi, Duygu durumu, Ortoreksiya Nervoza
|
