Beslenmemizde hangi gýdayý ne sýklýkta, hangi miktarda ve nasýl tüketeceðimiz saðlýðýmýzý yakýndan ilgilendirmektedir. Çünkü gýdalar çeþitli fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik tehlikeler içermektedir. Gýdalarýn tüketimiyle birlikte baþlayan ve yaþam boyu devam eden beslenmeye dayalý maruziyetler söz konusudur. Bu yüzden toplumlarýn saðlýðý için çeþitli stratejilerin geliþtirilmesi gerekmektedir. Bu stratejilerden birisi de beslenmeye dayalý maruziyet çalýþmalarýdýr. Bu çalýþmanýn amacý; beslenmeye dayalý maruziyet çalýþmalarýnda kullanýlan bilimsel yöntemler hakkýnda bilgi vermek ve paydaþlarýn dikkatine sunmaktýr. Çalýþmada ilgili literatür taranmýþ ve sistematik bir yaklaþýmla deðerlendirilmiþtir. Maruziyet tahmin çalýþmalarý genel olarak; (i) gýda tüketim düzeylerinin belirlenmesi, (ii) gýdalarýn analizi ve (iii) maruziyet tahmini için model seçimi olmak üzere 3 ana baþlýktan oluþmaktadýr. Gýda tüketim düzeylerini belirlenmesinde nüfusa, hane halkýna ile bireylere yönelik yöntemler geliþtirilmiþtir. Gýdalarýn analizinde ise maruziyete konu olan kontaminanta özel analizler gerçekleþtirilmektedir. Son olarak ise nokta ve ayrýntýlý yöntemlerinden birisi seçilerek maruziyet tahmin çalýþmasý sonuçlandýrýlmaktadýr. Nokta tahmininden en çok kullanýlan modeller tarama ve deterministik modeldir. Ayrýntýlý yöntemde ise probabilistik model kullanýlmaktadýr. Beslenmeye dayalý maruziyette kullanýlacak yöntemin seçimi araþtýrmanýn tipi, maruziyete konu olan gýda ve kontaminant, zaman, bütçe, laboratuvar altyapýsý ve deneyim gibi pek çok faktöre baðlý olarak deðiþebilmektedir. Çalýþmanýn beslenme alanýnda görece yeni olduðu düþünülen maruziyet çalýþmalarýna olan ilgiyi artýracaðý ve bu alandaki çalýþmalar için iyi bir kaynak oluþturacaðý düþünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Maruziyet, Deterministik, Probabilistik, Gýda Sýklýk Anketi
|
