Beslenmemizde hangi gıdayı ne sıklıkta, hangi miktarda ve nasıl tüketeceğimiz sağlığımızı yakından ilgilendirmektedir. Çünkü gıdalar çeşitli fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik tehlikeler içermektedir. Gıdaların tüketimiyle birlikte başlayan ve yaşam boyu devam eden beslenmeye dayalı maruziyetler söz konusudur. Bu yüzden toplumların sağlığı için çeşitli stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu stratejilerden birisi de beslenmeye dayalı maruziyet çalışmalarıdır. Bu çalışmanın amacı; beslenmeye dayalı maruziyet çalışmalarında kullanılan bilimsel yöntemler hakkında bilgi vermek ve paydaşların dikkatine sunmaktır. Çalışmada ilgili literatür taranmış ve sistematik bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Maruziyet tahmin çalışmaları genel olarak; (i) gıda tüketim düzeylerinin belirlenmesi, (ii) gıdaların analizi ve (iii) maruziyet tahmini için model seçimi olmak üzere 3 ana başlıktan oluşmaktadır. Gıda tüketim düzeylerini belirlenmesinde nüfusa, hane halkına ile bireylere yönelik yöntemler geliştirilmiştir. Gıdaların analizinde ise maruziyete konu olan kontaminanta özel analizler gerçekleştirilmektedir. Son olarak ise nokta ve ayrıntılı yöntemlerinden birisi seçilerek maruziyet tahmin çalışması sonuçlandırılmaktadır. Nokta tahmininden en çok kullanılan modeller tarama ve deterministik modeldir. Ayrıntılı yöntemde ise probabilistik model kullanılmaktadır. Beslenmeye dayalı maruziyette kullanılacak yöntemin seçimi araştırmanın tipi, maruziyete konu olan gıda ve kontaminant, zaman, bütçe, laboratuvar altyapısı ve deneyim gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. Çalışmanın beslenme alanında görece yeni olduğu düşünülen maruziyet çalışmalarına olan ilgiyi artıracağı ve bu alandaki çalışmalar için iyi bir kaynak oluşturacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Maruziyet, Deterministik, Probabilistik, Gıda Sıklık Anketi
|
