Saðlýklý beslenme takýntýsý olarak da tanýmlanabilen ortoreksiya nevroza en çok kadýnlarý, adölesanlarý, saðlýk eðitimi alan öðrencileri, saðlýk çalýþanlarýný ve sporcularý etkilemektedir. Bununla beraber yoðun fiziksel aktivitede bulunan erkeklerin de ortoreksiya eðiliminde olma riski gözlenmiþtir. Ortoreksiyalý bireyler besinleri saðlýksýz ve saðlýklý olarak etiketlemektedir. Saðlýksýz olduðunu düþündükleri besinlerin diyetten elimine edilmesiyle diyetteki besin çeþitliliði azalmakta, ilerleyen durumlarda oldukça ciddi malnütrisyon vakalarý görülebilmektedir. Özellikle atletler ve yoðun fiziksel aktivitede bulunan kiþilerde katý beslenme alýþkanlýklarý ortoreksiya için bir risk faktörü olarak görülmektedir. Bu çalýþma Mart-Nisan 2020 tarihlerinde Tekirdað Namýk Kemal Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünde okuyan 18-25 yaþ aralýðýndaki öðrencilerle gerçekleþtirilmiþtir. Öðrencilere sosyodemografik bilgi anketi, ORTO-11 testi, Uluslararasý Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) kýsa formu ve Besin Tüketim Sýklýðý Anketi’nden oluþan bir anket uygulanmýþtýr. Buna göre öðrencilerin ORTO-11 ölçeði ortalamasý 25,87±3,637’dir. Katýlýmcýlarýn %64,7’si ortorektik eðilimler göstermektedir. Ýkinci sýnýfta okuyan öðrencilerin ORTO-11 ortalamasý 24,85±3,185, üçüncü sýnýfta okuyan öðrencilerin ise 26,78±3,672’dir (p=0,005). Katýlýmcýlarýn MET skoru ortalamasý 1197,78±1466,44’tür. Öðrencilerin %47’si sedanter, %41,3’ü orta aktif, %11,7’si ise çok aktiftir. Kadýn öðrencilerin %49,4’ü sedanter, %41,9’u orta aktif, %8,7’si çok aktiftir. Erkek öðrencilerin %26,7’si sedanter, %36,7’si orta aktif, %36,7’si çok aktiftir. Ortorektik eðilimler gösteren öðrencilerin MET skorlarý, ortorektik eðilim göstermeyenlere göre anlamlý olarak daha yüksektir (p=0,021). Ayran, dana sosis/salam, fastfood ve patates cipsi, havuç ve bitki çayý tüketimi fiziksel aktivite ile iliþkili bulunurken tam yaðlý yoðurt, kurubaklagil, domates, zeytinyaðý ve hamur tatlýlarý tüketimi ortoreksiya eðilimi ile iliþkili bulunmuþtur. Sonuç olarak öðrencilerin besin seçimleri ortoreksiya eðilimlerinden ve fiziksel aktivite durumlarýndan etkilenmektedir.
Anahtar Kelimeler: ortoreksiya nevroza, fiziksel aktivite, besin seçimi
|
