Sağlıklı beslenme takıntısı olarak da tanımlanabilen ortoreksiya nevroza en çok kadınları, adölesanları, sağlık eğitimi alan öğrencileri, sağlık çalışanlarını ve sporcuları etkilemektedir. Bununla beraber yoğun fiziksel aktivitede bulunan erkeklerin de ortoreksiya eğiliminde olma riski gözlenmiştir. Ortoreksiyalı bireyler besinleri sağlıksız ve sağlıklı olarak etiketlemektedir. Sağlıksız olduğunu düşündükleri besinlerin diyetten elimine edilmesiyle diyetteki besin çeşitliliği azalmakta, ilerleyen durumlarda oldukça ciddi malnütrisyon vakaları görülebilmektedir. Özellikle atletler ve yoğun fiziksel aktivitede bulunan kişilerde katı beslenme alışkanlıkları ortoreksiya için bir risk faktörü olarak görülmektedir. Bu çalışma Mart-Nisan 2020 tarihlerinde Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünde okuyan 18-25 yaş aralığındaki öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Öğrencilere sosyodemografik bilgi anketi, ORTO-11 testi, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) kısa formu ve Besin Tüketim Sıklığı Anketi’nden oluşan bir anket uygulanmıştır. Buna göre öğrencilerin ORTO-11 ölçeği ortalaması 25,87±3,637’dir. Katılımcıların %64,7’si ortorektik eğilimler göstermektedir. İkinci sınıfta okuyan öğrencilerin ORTO-11 ortalaması 24,85±3,185, üçüncü sınıfta okuyan öğrencilerin ise 26,78±3,672’dir (p=0,005). Katılımcıların MET skoru ortalaması 1197,78±1466,44’tür. Öğrencilerin %47’si sedanter, %41,3’ü orta aktif, %11,7’si ise çok aktiftir. Kadın öğrencilerin %49,4’ü sedanter, %41,9’u orta aktif, %8,7’si çok aktiftir. Erkek öğrencilerin %26,7’si sedanter, %36,7’si orta aktif, %36,7’si çok aktiftir. Ortorektik eğilimler gösteren öğrencilerin MET skorları, ortorektik eğilim göstermeyenlere göre anlamlı olarak daha yüksektir (p=0,021). Ayran, dana sosis/salam, fastfood ve patates cipsi, havuç ve bitki çayı tüketimi fiziksel aktivite ile ilişkili bulunurken tam yağlı yoğurt, kurubaklagil, domates, zeytinyağı ve hamur tatlıları tüketimi ortoreksiya eğilimi ile ilişkili bulunmuştur. Sonuç olarak öğrencilerin besin seçimleri ortoreksiya eğilimlerinden ve fiziksel aktivite durumlarından etkilenmektedir.
Anahtar Kelimeler: ortoreksiya nevroza, fiziksel aktivite, besin seçimi
|
