Anne sütü, bebekler için en ideal besindir. Emzirme, çocuk saðlýðýný koruyan ve çocuðun hayatta kalmasýný saðlayan en etkili yollardandýr. Anne sütünün mama ile beslemeye göre hem kýsa hem de uzun vadeli faydalarla iliþkili olduðu yýllardýr bilinmektedir. Anne sütünün bilinen bu faydalarýna raðmen bebekleri yalnýzca anne sütüyle besleme fikrinin benimsenmesi zaman almýþtýr.
Laktasyon hem anne hem de bebekle ilgili pek çok faktörden etkilenebilen bir süreçtir. Artmýþ obezite oranlarý, çocuk doðurma yaþýnýn yükselmesi, sezaryen doðumlarýn fazla olmasý gibi durumlar sonucunda laktasyon oluþumu zorlaþmaktadýr. Bu durumlarda anneler genellikle süt üretimlerinin yetersiz olduðunu düþünmektedir. Süt üretiminin düþtüðü ve farmakolojik yöntemlere yanýt vermeyen annelerde galaktogog kullanýmý düþünülmektedir.
Galaktogoglar, anne sütü üretiminin baþlatýlmasý, sürdürülmesi veya çoðalmasýna yardýmcý olabilen farmasötik ajanlar ve bitkisel takviyelerdir. Pek çok kültürde süt üretimini sürdürmek ve artýrmak için çeþitli ot ve besinler kullanýlmýþtýr. Galaktogoglar, anne sütü salýnýmýna ve oksitosin uyarýmýna neden olmaktadýr. Böylece miyoepitelyal hücreler kasýlmakta ve depolanmýþ sütün kanallara ulaþýmý saðlanmaktadýr.
Galaktogog olarak kullanýlan otlar ve yiyecekler oldukça yaygýndýr. Bunlar çemen otu, sarýmsak, dereotu, rezene, kiþniþ, karahindiba, devedikeni, keçi sedefi otu, yonca, yulaf, fesleðen, anason, kimyon, þatavari ve torbangun gibi bitkisel ürünlerdir. Bitkisel galaktogog kullanan emziren anneler, FDA tarafýndan düzenlenmiþ ilaçlarý kullanýrken gösterdiði özeni galaktogog kullanýrken de göstermelidir. Galaktogoglar doðal ürün olarak tanýtýlmýþ olmasýna raðmen galaktogog kullanýmýnýn genellikle güvenilir olduðu düþünülmemektedir.
Bu derleme çalýþmasýnda galaktogoglarýn ne olduðu ne iþe yaradýðý, fizyolojisinin nasýl olduðu, galaktogog olarak kullanýlan ürünlerin neler olduðu ve galaktogoglar konusundaki güncel literatürün tartýþýlmasý amaçlanmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Laktasyon, galaktogog, anne sütü
|
