SARS-CoV-2 virüsü gastrointestinal sistemi (GÝS) de etkilemektedir. Hastalarýnýn yemek borusu, mide, oniki parmak baðýrsaðý, rektum ve dýþký örneklerinde tespit edilmiþ, baðýrsak epitel hücrelerinde viral replikasyonun yüksek olduðu gösterilmiþtir. COVÝD-19'da uzun süreli GÝS belirtileri, baðýrsak mikrobiyotasýnýn azalan zenginliði ve çeþitliliði, immün deregülasyon ve gecikmiþ SARS-CoV-2 klirensi ile iliþkilendirilmiþtir.
Baðýrsak mikrobiyotasý, solunum epitel hücrelerinde viral enfeksiyonlara anýnda yanýt veren ve viral replikasyonu kýsýtlayan Tip I interferon reseptörlerinin ekspresyonunu etkiler. Baðýrsak epitel hücreleri (BEH) SARS-CoV-2 ile baþarýlý bir þekilde enfekte olabilir virüs replikasyonu için potansiyel hedef olarak virüsün yayýlmasýna katkýda bulunur. SARS-CoV-2 ile enfekte olmuþ BEH daha çok Tip 3 interferonlar aracýlýðý ile güçlü bir baðýþýklýk cevabý yaratýrlar. Mikrobiyotadan gelen sinyaller akciðer mukozasý üzerinde viral replikasyonu kontrol edebilmektedir.
Disbiyoz akciðerlerin baðýþýklýðýný etkileyebilir. Solunum yolunun da kendi mikrobiyotasý vardýr ve akciðer inflamasyonu da baðýrsak disbiyozuna yol açabilir. Baðýrsak disbiyozu, akciðer ve GÝS’deki artmýþ interferon-γ, IL-6 sekresyonu ve düzenleyici T hücrelerinin azalmasý ile birlikte seyreden düzensiz bir baðýþýklýk tepkisine baðlý olarak solunum yolu enfeksiyonlarýnda artan mortalite ile iliþkili bulunmuþtur. Hastalýk tedavi edildiðinde bile disbiyosiz devam edilmektedir.
Oral L rhamnosus GG probiyotiðinin, yatan hastalarda diyare ve yatýþ sürelerini azalttýðý gösterilmiþtir. L. acidophilus, L. helveticus, L. paracasei, L. plantarum, L. brevis, B. lactis ve S thermophilus kombinasyonu takviyesinin 3. gününde tüm hastalarda ishalde gerileme ve diðer semptomlarda düzelme; 7. gününde tahmini solunum yetmezliði riskinde ve yoðun bakým ünitelerinde yatýþ ve mortalitede önemli bir azalma gösterilmiþtir.
Þuan probiyotik ve baðýrsak mikrobiyota modülatörlerinin kullanýmýnýn COVÝD-19 üzerindeki etkisi araþtýran ClinicalTrials.gov’a kayýtlý 10 klinik çalýþma devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Probiyotik, Mikrobiyota, Disbiyozis, COVÝD-19
|
