SARS-CoV-2 virüsü gastrointestinal sistemi (GİS) de etkilemektedir. Hastalarının yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı, rektum ve dışkı örneklerinde tespit edilmiş, bağırsak epitel hücrelerinde viral replikasyonun yüksek olduğu gösterilmiştir. COVİD-19'da uzun süreli GİS belirtileri, bağırsak mikrobiyotasının azalan zenginliği ve çeşitliliği, immün deregülasyon ve gecikmiş SARS-CoV-2 klirensi ile ilişkilendirilmiştir.
Bağırsak mikrobiyotası, solunum epitel hücrelerinde viral enfeksiyonlara anında yanıt veren ve viral replikasyonu kısıtlayan Tip I interferon reseptörlerinin ekspresyonunu etkiler. Bağırsak epitel hücreleri (BEH) SARS-CoV-2 ile başarılı bir şekilde enfekte olabilir virüs replikasyonu için potansiyel hedef olarak virüsün yayılmasına katkıda bulunur. SARS-CoV-2 ile enfekte olmuş BEH daha çok Tip 3 interferonlar aracılığı ile güçlü bir bağışıklık cevabı yaratırlar. Mikrobiyotadan gelen sinyaller akciğer mukozası üzerinde viral replikasyonu kontrol edebilmektedir.
Disbiyoz akciğerlerin bağışıklığını etkileyebilir. Solunum yolunun da kendi mikrobiyotası vardır ve akciğer inflamasyonu da bağırsak disbiyozuna yol açabilir. Bağırsak disbiyozu, akciğer ve GİS’deki artmış interferon-γ, IL-6 sekresyonu ve düzenleyici T hücrelerinin azalması ile birlikte seyreden düzensiz bir bağışıklık tepkisine bağlı olarak solunum yolu enfeksiyonlarında artan mortalite ile ilişkili bulunmuştur. Hastalık tedavi edildiğinde bile disbiyosiz devam edilmektedir.
Oral L rhamnosus GG probiyotiğinin, yatan hastalarda diyare ve yatış sürelerini azalttığı gösterilmiştir. L. acidophilus, L. helveticus, L. paracasei, L. plantarum, L. brevis, B. lactis ve S thermophilus kombinasyonu takviyesinin 3. gününde tüm hastalarda ishalde gerileme ve diğer semptomlarda düzelme; 7. gününde tahmini solunum yetmezliği riskinde ve yoğun bakım ünitelerinde yatış ve mortalitede önemli bir azalma gösterilmiştir.
Şuan probiyotik ve bağırsak mikrobiyota modülatörlerinin kullanımının COVİD-19 üzerindeki etkisi araştıran ClinicalTrials.gov’a kayıtlı 10 klinik çalışma devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Probiyotik, Mikrobiyota, Disbiyozis, COVİD-19
|
