Bu çalýþma, saðlýk çalýþanlarýnýn besin seçimlerinin beden imajý, saðlýklý ortoreksiya ve fiziksel aktivite durumlarýna göre deðerlendirilmesi amacýyla, Aralýk 2022–Þubat 2023 tarihleri arasýnda özel bir hastanede araþtýrmaya katýlmayý kabul eden 95 kadýn ve 42 erkek saðlýk çalýþaný ile yürütülmüþtür. Saðlýk çalýþanlarýna yüz yüze anket formu kullanýlmýþ olup genel bilgiler, saðlýk ve beslenme durumuna iliþkin bilgiler, antropometrik ölçümler (boy uzunluðu (cm),vücut aðýrlýðý (kg)), Beden Þekli Anketi (BSQ-34), Teruel Ortoreksiya Ölçeði (TOS), Besin Seçim Anketi (FCQ), Uluslararasý Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) bulunmaktadýr. Saðlýk çalýþanlarýnýn BKÝ ortalamasý normal aralýktadýr (24.8±4.43 kg/m2). Doktor/hemþire grubunun %34.2’si, diðer saðlýk personelinin %47.2’si zamaný olmadýðý için ana öðün atlamaktadýr. Cinsiyetler arasýnda beden þekli memnuniyetsizliði açýsýndan anlamlý fark bulunmuþ olup kadýnlarýn erkeklere göre daha fazla olduðu saptanmýþtýr (p<0.05). Obez olanlarýn BSQ-34 skoru ortalamasý en yüksek iken BKÝ düzeyi azaldýkça ortalama da azalmaktadýr. Beden þekli memnuniyetsizliði olmayanlarda ve hafif memnuniyetsizliði olanlarda cinsiyet ile BKÝ arasýnda anlamlý bir iliþki bulunmaktadýr (p<0.05). Cinsiyetler arasýnda besin seçiminde duygu durumu, uygunluk, vücut aðýrlýðý kontrolü faktörleri açýsýndan anlamlý bir farklýlýk bulunmaktadýr ve kadýnlarýn ortalamasý erkeklere göre daha fazladýr (p<0.05). Beden þekli memnuniyetsizliði arttýkça besin seçiminde duygu durumu faktörü ortalamasý artmaktadýr. Yaþ, saðlýklý ortoreksiyayý pozitif yönde etkilemektedir (p<0.05, ß=0.269). Beden þekli memnuniyetsizliði düzeyi, ortoreksiya nervozayý pozitif yönde etkilemektedir (ß=0.409, p<0.05). Saðlýklý ortoreksiya durumunda, besin seçiminde saðlýk pozitif yönde (ß = 0.326, p<0.05), duyusal çekicilik faktörü arasýnda negatif yönde (ß =-0.248, p<0.05) anlamlý bir iliþkisi vardýr. Ortoreksiya nervoza durumunda besin seçiminde duygu durumu pozitif (ß = 0.260, p<0.05), duyusal çekicilik negatif (ß = -0.426, p < 0.05), doðal içerik negatif (ß =-0.267, p<0.05) ve vücut aðýrlýðý kontrolü arasýnda pozitif yönde bir iliþki vardýr (ß=0.291, p<0.05). Kadýnlarýn %44.2’sinin, erkeklerin %45.2’sinin inaktif olduðu saptanmýþtýr. Saðlýk çalýþanlarýnýn fiziksel aktivite durumlarýna göre besin seçiminde dikkat edilen faktörler açýsýndan istatistiksel olarak anlamlý bir farklýlýk bulunmamýþtýr (p<0.05). Sonuç olarak bu çalýþmada kadýnlarýn beden þekli memnuniyetsizliði, besin seçiminde dikkat ettiði duygu durumu, uygunluk, vücut aðýrlýðý kontrolü faktörlerinin erkeklere göre daha fazla etki ettiði belirlenmiþtir. Beden þeklinden memnuniyetsizlik durumunun besin seçimini etkilediði saptanmýþtýr. Besin seçiminin saðlýklý ortoreksiyayý etkilediði bulgusuna ulaþýlmýþtýr. ORCID NO: 0000-0001-9157-6205
Anahtar Kelimeler: Beden þekli, Saðlýklý ortoreksiya, Ortoreksiya nervoza, Besin seçimi, Fiziksel aktivite
|
