Gestasyonel diabetes mellitus (GDM), gebelik sýrasýnda spontan hipergliseminin geliþtiði yaygýn bir gebelik komplikasyonudur. Uluslararasý Diyabet Federasyonu (IDF) tahminlerine göre (2017), GDM dünya çapýnda gebeliklerin yaklaþýk %14'ünü etkilemekte ve yýlda yaklaþýk 18 milyon doðumu temsil etmektedir. Risk faktörleri arasýnda aþýrý kilo/obezite, batýlýlaþmýþ diyet ve mikro besin eksiklikleri, ileri anne yaþý ve ailede insülin direnci ve/veya diyabet öyküsü yer alýr. Amerikan Diyabet Derneði (ADA) resmi olarak GDM'yi "ilk kez gebeliðin ikinci veya üçüncü trimesterinde teþhis edilen ve açýkça önceden var olan T1DM veya T2DM olmayan diyabet" olarak sýnýflandýrmaktadýr. Uluslararasý Diyabet ve Gebelik Çalýþma Grubu (IADPSG) tarafýndan tüm kadýnlarýn ilk doðum öncesi ziyaretlerinde, açlýk plazma glukozu testi yaptýrmalarý ve AKÞ <92 mg/dL olan kadýnlarýn 75 g oral glukoz tolerans testi (OGTT) uygulamalarý gerektiði vurgulanmaktadýr. Uluslararasý Diyabetik Gebelik Çalýþma Gruplarý Birliði (IADPSG) kriterleri kullanýlarak, 2017 yýlýnda dünya çapýnda 18 milyon canlý doðumun (%14) gestasyonel diyabetten etkilendiðini tahmin edilmiþtir. GDM, dünya çapýnda gebeliklerin yaklaþýk %16,5'ini etkilemektedir ve bu sayý artan obezite salgýný ile birlikte artacaktýr. GDM için risk faktörleri arasýnda aþýrý kilo ve obezite, ileri anne yaþý ve aile öyküsü veya herhangi bir diyabet türü bulunur. GDM'nin sonuçlarý arasýnda maternal kardiyovasküler hastalýk ve tip 2 diyabet riskinde artýþ ve bebekte makrozomi ve doðum komplikasyonlarý yer alýr. Çocukta daha uzun vadeli obezite, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalýk riski de vardýr. GDM komplikasyonlarýn riskini azaltmak amacýyla; metformin veya insülin gibi farmakolojik tedavinin yaný sýra uygun diyet tedavi ve fiziksel aktivite en iyi tedavi yaklaþýmlarýdýr. Daha düþük glisemik indekslere sahip daha yüksek kaliteli kompleks karbonhidratlar, insülin ihtiyacýný azaltmanýn yaný sýra postprandiyal hiperglisemiyi azaltmaya yardýmcý olabileceðinden tercih edilir. GDM ve mikrobiyota ilikþisi ele alýndýðýnda, saðlýklý mikrobiyata, insülin duyarlýlýðýný ve kolesterol metabolizmasýný üzerinde olumlu etki gösterebilmekte ve baðýþýklýk sistemi etkileþime girebilmektedir. Probiyotikler, insan baðýrsak mikrobiyata bileþimini etkili bir þekilde deðiþtirebilmekte ve mikrobiyatadaki patojen bakterin tetiklediði metabolik bozukluklarý azaltabilmektedir.
Gebelikte probiyotik kullanýmýnýn gestasyonel diyabet (GDM) geliþme riskini azalttýðýný ve glisemik kontrolün iyileþtirilmesinde etkili olduðunu gösteren birçok çalýþma bulunmaktadýr. Gestasyonel diyabetli kadýnlarda yapýlan bir çalýþmada, týbbi beslenme tedavisi, egzersiz ve probiyotik kullanan grupla sadece týbbi beslenme tedavisi ve egzersiz uygulanan grup karþýlaþtýrýlmýþ sonuçta her iki grupta da açlýk plazma glukoz düzeylerinde anlamlý düzeyde azalma gösterilmiþtir. Litaretürde bebek ve anne arasýndaki mikrobiyal baðlantýnýn doðumdan önce baþladýðý, spesifik bakteri veya bakteri bileþenlerinin bebek daha rahimdeyken gözlemlendiði görülmektedir. Bu anne saðlýðý veya anne mikrobiyotasýnýn bebeðe geçiþini ve anneyle bebeðin mikrobiyota benzerliðini kanýtlayabilmektedir. Bununla birlikte bebek doðumundan sonra hýzlý bir þekilde baðýrsak mikrobiyotasý farklýlaþabilir. Tüm bu etkilerin yanýsýra GDM’li annelerin yenidoðanlarýnda baðýrsak mikrobiyotasý, kontrol yenidoðanlardan önemli ölçüde farklý olduðu saptanmýþtýr. Bu bilgler ýþýðýnda, hamile kadýnlarýn baðýrsak mikrobiyotasýný düzenlemenin GDM'yi önleme ve çocukluk obezitesi ile T2DM riskini azaltma konusunda potansiyel bir yol olabileceðini varsaymak mantýklýdýr. ORCID NO: 0009-0003-4875-3490, 0000-0001-9461-6428
Anahtar Kelimeler: Mikrobiyota, Beslenme, GDM, Probiyotik
|
