Obezite; en sýk görülen bulaþýcý olmayan kronik hastalýklar arasýnda yer almakta olup prevalansý ülkemizde ve dünyada giderek artan bir halk saðlýðý sorunu haline gelmiþtir. Obezite ile mücadelede diyet, ilaç ve davranýþsal tedavi gibi yaþam tarzý deðiþikliklerinin etkili olmadýðý durumlarda bariatrik cerrahi uygulamalarý etkili bir tedavi seçeneði olarak kullanýlmaktadýr. Günümüzde standart bariatrik cerrahi yöntemi olarak yaygýn olarak kullanýlmakta olan yöntemler arasýnda Gastrik band (GB), Sleeve gastrektomi (SG) ve Roux-en-Y bypass (RYGB) yer almaktadýr. Bariatrik cerrahi operasyonlarý sonrasýnda, beslenme ve yaþam tarzý bakýmýndan vücutta çeþitli deðiþiklikler meydana gelmekte olup tat ve duyu organlarýna yönelik deðiþiklikler bu deðiþikliklerin arasýnda ilk sýralarda yer almaktadýr. Reseptörler tarafýndan algýlanan tada göre tat duyularý; tatlý, tuzlu, ekþi, acý ve umami tatlardan oluþmakta olup bariatrik cerrahi operasyonlarýnýn ardýndan tatlý, yüksek enerjili ve yüksek yaðlý uyaranlara karþý duyarlýlýk artmakta, bu tür besinlere yönelik hedonik yanýt azalmaktadýr. Koku duyularý bakýmýndan ise kokularýn ayýrt ediciliðinde ve koku alma keskinliðinde artýþ olduðu görülmektedir. Bu deðiþikliklerin temelinde hipotalamusun açlýk ve tokluk merkezlerindeki nörobiyolojik deðiþiklikler, ghrelin hormonunun salýnýmýnýn azalmasý ve glukagon benzeri peptit (GLP)-1 ve peptit YY (PYY) gibi tokluk hormonlarýnýn salýnýmýnýn artmasý yer almaktadýr. Tat ve duyuda meydana gelen bu deðiþikliklerin operasyon sonrasý vücut aðýrlýðý kaybýnýn uzun süreli korunumuna katkýda bulunabileceði düþünülmektedir. Bu kapsamda saðlýklý beslenme alýþkanlýklarýnýn benimsenip ideal vücut aðýrlýðýna ulaþýlmasý ve fiziksel aktivite ile birlikte desteklenerek bu durumun yaþam biçimi haline getirilmesi, ileri düzeyde obezitenin önlenmesi adýna önemli bir adým olacaktýr. ORCID NO: 0000-0002-3567-0384
Anahtar Kelimeler: Bariatrik Cerrahi, Tat, Koku, Duyu, Beslenme
|
