Hýzla artan nüfus, çevre kirliliði ve iklim deðiþikliði, zirai ilaç denetim uygulamalarý ve hayvansal üretim maliyetleri dünyada gýda elde etmeyi dahasý mevcut gýdalarý saðlýklý, kaliteli ve güvenilir tutabilmeyi zorlaþtýrmýþtýr. Gýdalarýn kalite ve güvenliðini saðlamak amacýyla uygulanan ýþýnlama teknolojisi, son yýllarda gýda kaynaklý hastalýklarda görülen büyük artýþla önem kazanmýþtýr. Gýdalarýn uzun süreli güvenilir ve saðlýklý kalabilmesi için birçok gýda koruma yöntemi uygulanmýþ olmasýna raðmen radyasyonun keþfinden sonra ýþýnlama teknolojisi alanýnda hýzlý bir ilerleme saðlanmýþtýr. Gýdalarýn ýþýnlanmasý çabuk bozulabilen gýdalarýn besleyici ve duyusal niteliklerinde ciddi bir kayýp oluþturmadan mikroorganizmalarý inaktive etmek, parazitleri, küflenmeyi, böceklenmeyi ve pestisit kalýntýlarýný engellemek, olgunlaþtýrmayý geciktirmek, gýdalarýn sterilizasyonunda ve raf ömrünü uzatmak amacýyla kullanýlan bir muhafaza yöntemidir. Bu yöntem kimyasal kalýntýlarý içermediði gibi gýdalarda veya ambalajlama materyallerinde radyoaktiviteye neden olmamaktadýr. Iþýnlama, gýda hijyeni ve saðlýðý açýsýndan en güvenilir yöntem olmasý ile tüm dünyada en çok tercih edilen metotlar arasýndadýr. Iþýnlama teknolojisinin yararlý etkileri olmasýna raðmen uygun doz ve süre kullanýlmadýðýnda bazý istenmeyen etkiler de gözlenebilmektedir. Gýda ýþýnlamanýn yararlý ve zararlý etkilerini açýklýða kavuþturmak ve kesinleþtirmek için bu alanda daha fazla çalýþma yapýlmalý ayrýca tüketicilerinde doðru ve yeterli bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu derlemede, gýda koruma yöntemleri içinde önemli bir rolü olan ýþýnlama uygulamalarý, mikroorganizmalara ve gýda bileþenlerine etkisi ve teknolojik geliþimiyle birlikte gýda güvenliði açýsýndan deðerlendirilmesi amaçlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Gýda Iþýnlama, Gýda Muhafaza, Gýda Güvenliði
|
