Pestisitler; tarýmsal ürünlere hasat öncesinde veya sonrasýnda, depolama ve nakliye sýrasýnda zarar verecek organizmalarý engellemek, onlarýn etkilerini azaltmak veya onlara karþý korumak ve tarýmsal verimi artýrmak amacýyla kullanýlmaktadýr. Tarýmsal ürünlerde pestisit kalýntý düzeylerinin araþtýrýlmasý insan ve çevre saðlýðýnýn korunmasý açýsýndan oldukça önemlidir. Gýdalarýn güvenli tüketimi için yasal olarak izin verilen maksimum kalýntý sýnýrlarýnýn (MRL) aþýlmamasý gerekmektedir. Bu amaçla, tarýmsal üretimde iyi tarým uygulamalarýna uygun olarak üretim yapýlmasý gerekmektedir. Diðer taraftan, son yýllarda tüketicinin maruz kaldýðý kalýntý seviyesini azaltabilecek etkili yöntemleri geliþtirmek ve ayrýca gýda iþleme proseslerinin son üründeki kalýntý düzeyine olan etkisini ortaya koyarak diyetle alýnan kalýntý risk maruziyetini deðerlendirmek için çalýþmalar yapýlmaktadýr. Meyve ve sebzelerin raf ömrünü uzatmak amacýyla kullanýlan geleneksel termal ve yenilikçi termal olmayan iþleme teknolojilerinin, pestisit kalýntýlarýnýn azaltýlmasýnda da etkili olduðunu ortaya koyan birçok araþtýrma mevcuttur. Kurutma, kaynatma, haþlama, kavurma fýrýnlama gibi termal teknolojiler, pestisitleri büyük ölçüde azalttýðý bilinmektedir. Bunun yaný sýra ýsýl iþlem sýrasýnda daha toksik metabolitler veya yan ürünler oluþtuðu da raporlanmýþtýr. Geleneksel muhafaza yöntemlerin meyve ve sebzelerin kalite özellikleri üzerinde de olumsuz etkileri olduðu bilinmektedir. Ultrases, ozon, vurgulu elektrik alan, yüksek hidrostatik basýnç, soðuk plazma, ýþýnlama gibi termal olmayan teknolojiler, meyve ve sebzelerin kalitesi üzerinde minimum etki yaratmakla birlikte pestisit kalýntýlarýný önemli ölçüde azalttýðý yapýlan çalýþmalarla desteklenmiþtir. Bu bildiride, geleneksel termal yöntemler ve yenilikçi termal olmayan yöntemler kullanýlarak meyve ve sebzelerde pestisit kalýntýlarýnýn eliminasyonu, yöntemlerin pestisitlere karþý etki mekanizmasý ve yöntemlerin avantaj ve dezavantajlarý incelenmesi amaçlanmýþtýr. (ORCID NO: 0000-0002-6079-1970)
Anahtar Kelimeler: Pestisit Kalýntýlarý, Termal ve Termal Olmayan Teknolojiler, Meyve ve Sebzeler
|
